Bulardan tashqari dorbozlar, huqqibozjar va nayrangbozlar ham xalq teatrining xodimlari sanalib, ular tarkibida yana sozanda-yu o‘yinchilar ham bo‘lgan. Xalq teatri tomoshalari ikki xil ko‘rinishda tashkil etilgan. Aytaylik, ba’zi tomoshalar ma’lum matn (og‘zaki dramaturgiya) asosida ikki yoki uch aktyor ijrosida tashkil etilsa, ba’zilarida faqat birgina aktyor matnni ijro etib bergan. Bu yakka aktyor teatri deyilgan. U matndagi ijobiy va salbiy obrazlarni bir o‘zi ijro etgan. Yoki u turli qushlar, jonivorlar ovoziga, xatti-harakatiga taqlid qilib, pantomimalar ko‘rsatgan. Pantomimalar ma'lum va taniqli shaxslarning fe’l-atvori, qiliqlariga taqlid qilib ham yaratilgan. Biroq xalq teatrlarida ko'pincha og‘zaki hikoyalar inssenirovka qilingan. Masalan, «Namoz», «O‘lik yuvish» kabi inssenirovkalar shular jumlasidandir. - Bulardan tashqari dorbozlar, huqqibozjar va nayrangbozlar ham xalq teatrining xodimlari sanalib, ular tarkibida yana sozanda-yu o‘yinchilar ham bo‘lgan. Xalq teatri tomoshalari ikki xil ko‘rinishda tashkil etilgan. Aytaylik, ba’zi tomoshalar ma’lum matn (og‘zaki dramaturgiya) asosida ikki yoki uch aktyor ijrosida tashkil etilsa, ba’zilarida faqat birgina aktyor matnni ijro etib bergan. Bu yakka aktyor teatri deyilgan. U matndagi ijobiy va salbiy obrazlarni bir o‘zi ijro etgan. Yoki u turli qushlar, jonivorlar ovoziga, xatti-harakatiga taqlid qilib, pantomimalar ko‘rsatgan. Pantomimalar ma'lum va taniqli shaxslarning fe’l-atvori, qiliqlariga taqlid qilib ham yaratilgan. Biroq xalq teatrlarida ko'pincha og‘zaki hikoyalar inssenirovka qilingan. Masalan, «Namoz», «O‘lik yuvish» kabi inssenirovkalar shular jumlasidandir.
- Masxarabozlar, asosan, erkaklardan iborat bo‘lgan. O‘tmishda Buxoro, Xorazm va Farg'onada maxsus masxarabozlar teatrlari mavjud bo‘lgan.
Ularda buxorolik aka Buxor, To‘la va Gadoy masxarabozlar, Farg‘onalik Yusufjon qiziq Shakarjonov, Orifjon Toshmatov singari professional qiziqchi va masxarabozlar faoliyat ko‘rsatgan. - Ularda buxorolik aka Buxor, To‘la va Gadoy masxarabozlar, Farg‘onalik Yusufjon qiziq Shakarjonov, Orifjon Toshmatov singari professional qiziqchi va masxarabozlar faoliyat ko‘rsatgan.
- Qiziqchilar orasida xotin-qizlar ham bo‘lgan. Xotin-qizlarning qiziqchilik teatri mustaqil faoliyat yuritgan. Ular shakl va mazmuniga ko‘ra masxarabozlar teatriga o‘xshagan.
- Xotin-qizlar teatrining muhim belgilari shundaki, uning ijrochilari va tomoshabini faqat ayollardan iborat bo‘lgan. Erkak kishi rolini ham ayollar erkakcha kiyinib, soqol-mo‘ylov yasab ijro etadi. O‘z tomoshalarini erkaklardan uzoqroq, chetroq, pana joylarda namoyish qilganlar.
- Xalqimiz orasida professional qiziqchi ayollardan Samarqandlik Zulfi Suydiyeva, piskentlik Kuydiniso Rasulmatova, Toshkentlik Salomat Mutalova kabilarning nomlari mashhurdir.
Do'stlaringiz bilan baham: |
