S. B. Abbasov cho`llanish muammolari

 
Nazorat savollari: 
1. Cho`llanishni vujudga keltiruvchi qanday tabiiy omillarni 
bilasiz? 
2. Arid 
landshaftlarning 
cho`llanish 
jarayoni 
geotektonik 
strukturalar bilan ham chambarchas bog`liqligini tushuntiring. 
3. Cho`llarda sho`rlanish va botqoqlanish jarayoni sabablarini 
tushuntiring. 
 
 
 
 

---

66 
CHO`LLANISHNI VUJUDGA KELTIRUVCHI 
ANTROPOGEN OMILLAR 
Reja: 
1. Cho`llanishni vujudga keltiruvchi iqtisodiy omillar. 
2. Chorva mollarini boqish natijasida arid landshaftlarning 
cho`llanishi. 
3. Cho`llanishni vujudga keltiruvchi sotsial omillar. 
4. Cho`llanishni vujudga keltiruvchi harbiy omillar. 
5. Cho`llanishni vujudga keltiruvchi huquqiy omillar. 
 
Tayanch iboralar: cho`llanish, chorva molllari, degradatsiya, 
mahsuldorlik, konsentrik aylana, iqtisodiy omil, sotsial omil, harbiy 
omil, huquqiy omil. 
Hozirgi fan-texnika taraqqiyot etayotgan va mamlakatlar aholisi 
to`xtovsiz o`sib borayotgan davrda arid o`lkalarda cho`llanish 
jarayonlarining rivojlanishiga faqat tabiiy omillar emas, balki 
antropogen omillar ham katta ta’sir ko`rsatmoqda. Biz landshaft-
tipologik, landshaft-ekologik va landshaft-dinamik tadqiqotlar olib 
borgan cho`l hududidagi arid landshaftlarning cho`llanish 
jarayonida tabiiy omillarga nisbatan antropogen omillarning ta’sir 
doirasi kuchliroq ekanligi aniq seziladi va buning oqibatlari turli 
shakllarda namoyon bo`ladi. Bunga sabab, birinchidan, cho`l turli-
tuman qimmatbaho qazilma boyliklarga, bepoyon yaylovlarga, 
agrolandshaftlarni rivojlantirish uchun xizmat qiladigan termik 
resurslarga boy region ekanligi bo`lsa, ikkinchidan, bunday tabiiy 
resurslardan maqsadga muvofiq foydalanish bevosita insonning 
xo`jalik faoliyat doirasi bilan chambarchas bog`liq ekanligidir. 
Binobarin, insonning cho`llanish jarayonlariga ta’sir etuvchi barcha 
turdagi faoliyat doirasini bir necha guruhlarga birlashtirish yoki 
ajratish mumkin. Bular iqtisodiy, sotsial, harbiy va huquqiy 
omillardir.