S. M. Sultanova, E. V. Krivoruchko, G. T. Zakirova, A. A. Baymatov temir yo‘l transporti statistikasi

Ish kunining amaldagi uzunligini aniqlash uchun ishlangan barcha 
kishi/kunlar soni,ishlangan kishi kunlar soniga bo‘linadi. Bunda ikki 
ko‘rsatkich aniqlanadi:
a) ish kunining to‘liq uzunligi (bunga odatdagi va odatdan tashqari soatlar 
e’tiborga olinadi).
b) ish kunining odatdagi uzunligi (bunda faqat odatdagi soatlar e’tiborga 
olinadi).
Bu ko‘rsatkichning amaldagi bazis davrdagisi bilan solishtirilib, ikkinchi 
koeffitsiyent aniqlanadi. Birinchi koeffitsiyentni ikkinchisiga ko‘paytirib 
uchinchi, ya’ni ish vaqtidan to‘liq foydalanish koeffitsiyenti aniqlanadi.
Masalan, korxonada bazis va joriy davrda quyidagi ma’lumotlar 
berilgan: 
10.3.1-jadval 
№ 
Ko‘rsatkichlar 
Bazis davr 
Joriy davr 
1 O‘rtacha 
ro‘yxatdagi 
ishchilar soni
900 
1000 
2 
Amalda ishlangan barcha kishi/kunlar soni 
18000 
21000 
3 
Amalda ishlangan barcha kishi/soatlar soni 
126000 
140000 
4 
Bir ishchi tamonidan amalda ishlangan kunlar soni (2 /1) 
20 
21 
5 
Ish kunining amaldagi davomiyligi, soat (3 / 2) 
7,0 
6,7 
–
Ish oyi uzunligidan (kunlar) foydalanish K
t =
21/20q1,050 yoki 105,0% 
–
Ish kuni uzunligidan foydalanish K
t 
=6,7/7,0 q0,959 yoki 95,9 % 
–
Ish vaqtidan to‘liq foydalanish K
t 
= 1,05‚0,959 q 1,008 yoki 100,8 % 
Demak, korxonada ish oyi uzunligidan (kunlar) bo‘yicha foydalanish, 
joriy davrda bazis davrga nisbatan 5,0 %ga ortgan, ish kuni uzunligi (soat) 
foydalanish 4,1%ga kamaygan.Natijada ish vaqtidan to‘liq foydalanish 
darajasi joriy davrda bazis davrga nisbatan 0,8 %ga ortgan.
 
114

---

 
10.3.1-chizma. Ish vaqti kalendar fondidan foydalanish chizmasi