S. N. Maxsudov, G. R. Shukurova

G 0 ‘ZA - ХЛОПЧАТНИК -
Gossipium Sp.
0 ‘zbekistonda o ‘stiriladigan go‘za bir yillik, b o ‘yi 1—2 m.ga 
yetadigan o ‘t o ‘simlik. G ‘o ‘zaning urug‘i tarkibida ko‘p miqdorda 
yog", gossipol birikmasi, bargida 
limon va olma kislotalari, 
po ‘stlog‘ida gossipol, K v a S vitaminlari, oshlovchi va boshqa 
m oddalar bor.
Stomatologiya amaliyoti uchun g‘o‘za tarkibidagi moddalardan 
eng ahamiyatlisi gossipoldir. Gossipol-polifenol birikma, suvda, 
spirtda, moylarda erimaydi. Gossipol farmakopeya komiteti 
tomonidan rasmiy ravishda virusga qarshi dori sifatida qabul qilindi. 
Hozirda 3 % li gossipol linimenti ishlab chiqariladi. Barcha virusli 
stomatitlarda gossipol linimenti og‘iz shilliq qavatiga kuniga 4—6 
marta surtiladi.
CHO L YALPIZ - МЯТА ПОЛЕВАЯ-  
Mentha arkensis Z.
Yalpiz turlari 0 ‘zbekistonning deyarli jamma viloyatlarida, ariq 
bo‘ylarida o‘sadi. Yalpiz turlari xushbo£y, erta bahorda osh ko‘k sifatida 
istemol qilinadigan ko‘p yillik o ‘t o ‘simlik. Yalpiz turlari tarkibida 
efir moyi, flavonoidlar va boshqa birikmalar bor.
Tabobatda yalpiz turlaridan tayyorlargan qaynatma yoki yangi 
bargidan olingan shira tish og‘riganda, og‘iz shilliq qavati 
jarohatlanganda tavsiya etiladi.

---

CHOYO T - ЛАПЧАТКА ГУСИНАЯ -
Potentilla anserina Z.
Choyo't ko‘p yillik o‘t o'simlik, nam yerlarda o ‘sadi. Tibbiyotda 
choyo'tning oshlovchi moddalarga boy (16—25 %) ildizi ishlatiladi. 
Stomatologiyada choyo‘t ildizining qaynatm a va damlamalari 
burishtiruvchi, qon oqishini to ‘xtatuvchi va og‘riqni qoldiruvchi 
sifatida tish og‘rig‘ida, og‘iz shilliq qavati kataral yallig‘langanda, 
gingivitlarda ishlatiladi. Qaynatma tayyorlash uchun 20 gr. ildiz talqoni
0,5 litr suvda 20 daqiqa qaynatiladi. So‘ngra dokada suzib, iliq holda 
og‘iz chayiladi.

---