Salomatligi xizmati

Klinikasi. Paragripp infekstiyasi 90-92% 1 yoshdan to 3 yoshgacha bo’lgan 
bolalarda uchraydi. Inkubastion davr o’rtacha 3-4 kun. Yosh bolalarda 1-2 kun. 
Kattalarda 4-7 kun davom etishi mumkin. Kasallik o’tkir boshlanadi. Kasallikning 
birinchi kunidan boshlab uncha baland bo’lmagan isitma 37.2-37.5
0
S, kuchsiz 
intoksikastiya alomatlari kuzatiladi. Isitma 2-5 kun davom etadi. Ayrim bemor 
bolalarda isitma tushganidan so’ng 1-2 kun o’tib ikkinchi marotaba isitma 
ko’tariladi. Ushbu ҳolat paragripp ifekstiyasiga bakteriyalarning qo’shilishi 
oqibatida ro’y beradi. Ba’zi bemor bolalarda kasallik subfibril temperatura, yoki 
normal temperatura bilan kechishi mumkin. Bemor bolalarda isitma davrida 
ҳolsizlik, darmonsizlik, uyquning buzilishi, kattalarda bosh og‘rish, ishtaҳaning 
pasayishi kuzatiladi. 
Paragripp infekstiyasida nafas yo’llarining kataral yallig‘lanishi kuzatiladi. 
Bemor bolalarda kasallikning birinchi kunidan boshlab burun bitishi, nafas olishning 
qiyinlashishi, so’ng burundan tez-tez seroz, seroz-yiringli suyuqligi chiqadi. 
Rinoskopiya uslubi bilan tekshirilganda burun shilliq qavatining giperemiyasi, 
shishganligi qayd etiladi. Bemor bolalarda yallig‘lanish og‘iz bo’shlig‘i shilliq 
qavatida kuzatiladi. Qizarish qattiq va yumshoq tanglayda, tomoq murtaklarida ҳam 
kuzatiladi. 
Paragripp infekstiyasida kuzatiladigan tumov 2 ҳaftagacha davom etishi 
mumkin. 
Paragripp infekstiyasida kuzatiladigan doimiy belgi, yo’tal alomati. Yo’tal 
avval quruq, so’ng balg‘amli bo’ladi. Ushbu belgi bemor bolada traxeit, 
traxeobronxit bo’lganidan dalolat beradi. O’pkada perkutar timpanik tovush, 
auskultativ dag‘al nafas olish, ayrim bolalarda quruq xirillash eshitiladi. Quruq 
xirillash asmatik xarakterga ega. Bu esa bemor bolalarda shamollash, asmatik 
bronxit shaklida o’tishidan dalolat beradi. Paragripp infekstiyasiga xos klinik belgi 
bu laringit, glassit, larinotraxeit, soxta krupp, asbtruktiv bronxitlar. Bemor bolalarda 
laringit alomati paydo bo’lganda yo’tal kuchayadi. Avval quruq, dag‘al yo’tal 

---

122 
kuzatilsa, yo’tal nafas olishni qiyinlashtiradi. Yo’tal pristupga o’xshab ketadi. 
Keyinchalik bemor bolaning ovozi bo’g‘iladi. Ayrim ҳolda tovush bo’g‘ilishi yoki 
yo’qolishi mumkin (laringit, laringo-traxeit, glassit, soxta krupp). Krup ҳolatida 
nafas olish qiyinlashadi. Nafas olganda qorin mushaklari, diafragma, qovurg‘a aro 
mushaklar aktiv qisqara boradi. 
Yosh bolalarda paragripp infekstiyasi ҳiqildoq stenozi, soxta krupp asorati 
bilan kechadi. Soxta krupp bemor bolalarning og‘irligiga qaramasdan ҳamma klinik 
shakllarda kuzatilishi mumkin. Etiologiyasi ҳar xil bo’lgan soxta kruplar ichida 
paragripp infekstiyasida krupp 35-40% tashkil qiladi. Soxta kruppda kuzatiladigan 
nafas olishning qiyinligi va o’tkir nafas etishmasligi, pristup bir necha soatdan 1 
sutkagacha davom etishi mumkin. 
Laringoskop tekshiruvlarida ҳiqildoq yallig‘lanishi, kataral laringit, 
to’qimalarning shishishi ayniqsa ovoz boylamlari atrofida kuzatiladi. Paragripp 
infekstiyasi chaqaloqlarda va yosh bolalarda ko’pincha ikki taraflama pnevmoniya 
asorati kuzatiladi. Pnevmoniya o’chog‘i, bronxlarning yallig‘lanishi bilan kechadi 
(bronxopnevmoniya). Kasallik og‘ir kechadi. Nafas etishmasligi, yurak va o’pka 
etishmasligi tez rivojlanadi. Yosh bolalarda kuzatiladigan pnevmoniya paragripp 
viruslari va bakteriyalar (stafilokokk, streptokokk, pnevmokokk va boshqalar) 
qo’shilishi natijasida ro’y beradi.