Samarqand davlat chet tillar instituti tarjimonlik fakulteti tarjima nazariyasi va amaliyoti kafedresi

ham bor. (F. Abdullayev «Hikoyalar»- T. 1955.59 b.) 
а «swept» yard that was never swept where Johnson grass and rabbit-
tobacco grew in abundance. 
«top-toza» hovli hech qachon supirilmas va butunlay o‘t-o‘lanlar bilan 
qoplanib yotardi. 
«The temperature was an easy ninety,» he said. 
«Chidab bo‘lmas jazirama, - dedi u 
Keltirilgan birinchi misolda asliyatda qo‘llangan «bacon» so‘zi Amerika, 
Buyuk Britaniya va shu kabi ko‘plab mamlakatlar kitobxonlariga qanchalik tanish 
so‘z bo‘lsa, o‘zbek kitobxonlari uchun u shunchalik notanish, tushunarsiz so‘zdir. 
Chunki o‘zbeklarda bunday mahsulot ya’ni, cho‘chqaning to‘sh qismidan 

---

23
qilinadigan dudlangan mahsulot mavjud emas. Shu bois tarjimon uni 
umumiylashtirib shunchaki go‘sht tarzida tarjima qilgan. 
Asliyatdagi ikkinchi misolda esa AQSH ning janubiy shtatlarida o‘sadigan 
begona, yovvoyi maysalar haqida gap ketyapti. O‘zbek kitobxonlariga asliyatda 
tilga olingan «djonson maysasi», «quyon tamakisi» nomli o‘simliklar mutlaqo 
ma’lum bo‘lmasligi mumkin. Shu sababli ularning nomlari generalizatsiya usuli 
bilan maysalarning umumiy nomi «begona o‘t-o‘lan» so‘zlari bilan almashtirilgan. 
Qolaversa bu matn orqali o‘quvchiga hovlini qanday maysalar bosib ketganligini 
emas, hovli tashlandiq holga kelib qolganligini yetkazish muhimroq. So‘ngi 
uchinchi misolda esa, «ninety» so’zi harorat, Farengeyt issiqlik darajasi bilan 
to‘qson darajaga yetganligi haqida gap ketayapti. Ammo Farengeyt sistemasi bilan 
issiqlik darajasini aniqlash o‘zbek kitobxonlariga notanish va shu sababli «harorat 
to‘qson darajaga yetdi» - deb tarjima qilinsa, bu kitobxonni ajablantirishi mumkin. 
Chunki bizda harorat darajasini Selsiy sistemasi bilan o‘lchash qabul qilingan va 
kitobxon yuqoridagi jumlani aynan Selsiy sistemasi bilan tushunishi mumkin. Shu 
sababli bu o‘rinda ham generalizasiya usulidan foydalanilgan, chunki kontekstdagi 
kommunikativ vaziyat uchun issiqlik darajasini aniq ko‘rsatish emas, balki gap 
chidab bo‘lmas jazirama haqida ketayotganligini ko‘rsatish muhim. 
Generalizatsiya ko‘pincha atoqli otlarni turdosh otlar bilan almashtirish orqali 
ham yuz beradi: