Samarqand davlat universiteti a. B. Pardayev, S. A. Qurbonov

 
O„RIN RAVISHLARI 
Harakat-holatning bajarilish yoki bajarilmaslik o‗rnini bildirgan va «qayer (-ga, 
-da, -dan)?» so‗rog‗iga javob bo‗luvchi ravishlar o„rin ravishlari hisoblanadi. 
 
O‗rin ravishlariga olg„a, ichkarida, tashqarida, nari, beri, uzoqdan, yaqindan, 
u yoqqa, bu yoqqa, shu yerda, har yerda, har joyda singari so‗zlar kiradi. 
6-misol. Oʻrin ravishlarining tagiga chizilgan. 
1. Tashqariga chiqib G‗ofurjon boydan ketishga izn so‗radi. 2. Sherqo‗ziga 
ko‗zi oldidan nari ketishi uchun ruxsat bermay qo‗ydi. 3. – Ichkariga kiring, bir 
piyola choy iching, – dedi uy egasi. 4. Oldinda Shirinbuloq qishlog‗i butun bo‗y-
basti bilan yastanib yotardi. (Yo„ldosh Sulaymon) 5. Komandir boshliq jangchilar 
olg‗a tashlanib bostirib boraverardilar. (Sh. Sa‟dulla)  

---

169 
MIQDOR-DARAJA RAVISHLARI 
Harakat va holatning bajarilishidagi miqdor-darajani bildiradigan va «qancha?» 
so‗rog‗iga javob bo‗ladigan ravishlar miqdor-daraja ravishlari deyiladi: sal, biroz, 
picha, xiyol, xiyla, jinday, qittay, eng, juda, gʻoyat, bagʻoyat, nihoyatda, oz, ko„p, 
kam, ancha, bir talay kabi. 
7-misol. Miqdor-daraja ravishlarining tagiga chizilgan. 
1. Sarvigulni podsho hammadan ko‗proq sevar ekan. 2. Mehmondorchilik 
tugagach, u uzundan uzun duo qilib o‗rnidan turibdi. 3. Ko‗p yaxshi o‗ylabsiz, ammo 
saltanatingiz uzoqqa bormasa kerak. 4. Ikkita tuxum topib olibdi. Suyunib 
cho‗ntagiga solib, biroz yuribdi. 5. Dehqon: «Hay, mayli, ustki qismi oz bo‗lsa ham 
bizga qola qolsin», – dedi. 6. Chol va kampir behad sevinishibdi. (Ertakdan) 
 
MAQSAD VA SABAB RAVISHLARI 
 
Harakat va holatning bajarilishidagi maqsadni bildirib, «nima maqsadda?» 
soʻrogʻiga javob boʻluvchi ravishlar maqsad ravishlari deyiladi: ataylab, atayin, atay, 
joʻrttaga, qasddan, azza-bazza kabi. 
Harakat va holatning bajarilishidagi sababni bildirib, «nima sababdan?» 
soʻrogʻiga javob boʻluvchi ravishlar sabab ravishlari hisoblanadi: noiloj, noilojlikdan, 
chor-nochor kabi.