Samarqand davlat universiteti a. B. Pardayev, S. A. Qurbonov

2) Ajratib yoziladigan qoʻshma otlar. 
Ikkinchi qismi atoqli otdan iborat bo‗lgan qo‗shma atoqli otlar esa ajratib 
yoziladi: Markaziy Osiyo, Quyi Chirchiq. 
Qoʻshma turdosh otlar doimo qoʻshib yoziladi. Masalan: qoʻlqop, koʻzoynak, 
uchburchak. 
Qoʻshma atoqli otlar esa ham qoʻshib, ham ajratib yoziladi. Agar qoʻshma 
atoqli otning ikkinchi qismi turdosh ot boʻlsa, bunday qoʻshma atoqli otlar qoʻshib 
yoziladi. Masalan: Kattaqoʻrgʻon – ikkinchi qism qoʻrgʻon turdosh ot. 
Agar qoʻshma atoqli otning ikkinchi qismi atoqli ot boʻlsa, bunday qoʻshma 
atoqli otlar ajratib yoziladi. Masalan: Oʻrta Osiyo – ikkinchi qism Osiyo atoqli ot.  
JUFT OTLAR 
Bir-biriga yaqin yoki qarama-qarshi ma‘noli asoslardan tarkib topgan otlarga 
juft otlar deyiladi. Masalan: o„g„il-qiz, idish-tovoq, ota-ona. 
 
29-misol. 
dori-darmon, yosh-qari, qo‗ni-qo‗shni, ota-ona, aka-uka, qarindosh-urug‗, chol-
kampir. 
TAKRORIY OTLAR 
Ikkinchi qismi birinchi qismining tovush o‗zgarishi asosidagi takroridan tarkib 
topgan otlar takroriy otlar sanaladi. Masalan: tuz-puz, tovoq-povoq, uy-puy. 
30-misol. 

---

132 
 
non-pon, choy-poy, osh-posh, ko‗z-po‗z, qovun-povun, uy-puy, bug‗doy-
mug‗doy. 
Juft va takroriy otlar qismlari chiziqcha bilan ajratib yoziladi. 
Otlar aynan takrorlanmaydi. Es-es, chelak-chelak, qator-qator kabi aynan 
takror kelgan otlar ravish so‗z turkumiga o‗tadi va yasama ravishlar deb qaraladi. 
OTLARNING LUGʻAVIY SHAKLLARI 
Otlarning lugʻaviy shakllari deganda ikki guruh qoʻshimchalar tushuniladi: 
1) Otlarning koʻplik shakli; 
2) Otlarning kichraytirish-erkalash shakllari. 
OTLARNING SON SHAKLLARI 
Otlarning -lar qo‗shimchasini olgan shakli ko‗plik shakli, -lar qo‗shimchasisiz 
shakli esa birlik shakli sanaladi. 
Otlarning ko‗plik shakli ko‗plik ma‘nosidan tashqari hurmat, umumlashtirish, 
kuchaytirish (ko„zim – ko„zlarim, labi – lablari) ma‘nolarini ham ifodalashi mumkin.