Samarqand iqtisodiyot va servis instituti bektemirov a., Omonov a. A., Xaydarov z. Sh., Niyozov z. D. Tijorat banklari aktiv va passivlarini boshqarish

11-BOB: TIJORAT BANKLARI KAPITALINI BOSHQARISH.

• 
  11.1. Bank kapitalini tashkil qiluvchi asosiy elementlarni tavsifi
  

• 
  11.2. Bank kapitali yetarliligi va unga nisbatan oʻrnatilgan me’yorlar
  

• 
  11.3. Bank kapitalini oshirishning asosiy manbalari. Tijorat banklari kapitallashuv darajasini oshirish boʻyicha xalqaro talab va standartlar (Bazel III) hamda ulardan Oʻzbekiston bank amaliyotida foydalanish imkoniyatlari
  

• 
  11.4. Tijorat banklari kapitalini boshqarishning asosiy yoʻnalishlari va usullari
  

• 
  11.5. Oʻzbekiston Respublikasi bank tizimini isloh qilish va rivojlantirishning zamonaviy bosqichida tijorat banklarining kapitallashuv darajasini oshirish boʻyicha belgilangan vazifalar va chora-tadbirlar
  

• 
  11.1. Bank kapitalini tashkil qiluvchi asosiy elementlarni tavsifi
  

Har qanday bank tizimini barqarorligini, toʻlovga qobilligi va ishonchliligini taʻminlashda, bank aktivlarini oʻstirishda bank kapitali muhim vosita boʻlib hisoblanadi. Faqatgina yetarlicha miqdorda barqaror kapitalga ega tijorat banklari aktiv operatsiyalarini erkin amalga oshirishlari, talab etilgan darajada

likvidlilikni doimo saqlagan holda samarali faoliyat yuritishlari hamda moliya

bozorlariga erkin chiqish imkoniyatiga ega boʻlishadi.

Bank tizimini barqarorligini yanada mustahkamlash, banklarning kapitallashuv darajasini, ularni resurs bazasini yanada oshirish orqali bank-kredit tizimini barqaror hamda uzluksiz ishlashini taʻminlash, banklarni iqtisodiyotni

modernizasiya qilish jarayonlaridagi ishtirokini faollashtirishga alohida eʻtibor qaratilmoqda.

Bank sarmoyasi Bazel andozadari talablariga koʻra ―Asosiy‖ (I darajali) va ―qoʻshimcha‖ (II darajali) sarmoyadan tashkil topadi. 1988 yilda Xalqaro Bazel qoʻmitasi tomonidan bank kapitali yetarligigiga doir kelishuv (Bazel I) ishlab chiqildi va unda kapital yetarliligini hisoblash maqsadida regulyativ kapital (umumiy kapital) tushunchasi amaliyotga joriy qilindi. Regulyativ kapital asosiy

125
va qoʻshimcha kapitaldan tashkil topib, bank faoliyatini boshqarish va iqtisodiy me‘yorlarni hisob-kitobini oʻtkazish maqsadida hisoblash yoʻli bilan aniqlanadigan bank kapitalidir.