Samarqand iqtisodiyot va servis instituti hudayberdiev umar

 
10.2-rasm. YaIM tarkibining o’zgarish dinamikasi 
 
Mustaqillik yillarida YaIM tarkibida mulkchilik shakllari bo’yicha tub 
o’zgarishlar ro’y berdi. Nodavlat sektori YaIM ni ishlab chiqarishda asosiy o’rinni 
egalladi va uning ulushi 1995 yildagi 58,4 foizdan 2016 yilda 81,3 foizgacha oshdi. 
Iqtisodiy islohotlarning ilk davrlaridayoq kichik biznes va xususiy 
tadbirkorlikni rivojlantirish bilan birgalikda ob’yektlarni xususiylashtirish va davlat 
tasarrufidan chiqarish ko’p tarmoqli iqtisodiyotni shakllantirishdagi asosiy omil 
hisoblangan.
39,8
42,5
41,4
46,9
48,7
49,5
27,8
23,1
29,1
33,3
33,0
32,9
32,4
34,4
29,5
19,8
18,3
17,6
0
10
20
30
40
50
60
70
80
90
100
1995
2000
2005
2010
2015
2016
qishloq xo'jaligi
Sanoat (qurilishni qo'shgan holda)
Xizmatlar

---

139 
 
 
10.3-rasm. YaIM ni ishlab chiqarishning mulkchilik shakllari bo’yicha tarkibi 
 
10.6. Yalpi ichki mahsulotni ishlab chiqarish usuli bilan 
hisoblash 
 
YaIM ni ishlab chiqarish usulida hisoblanganda mamlakat miqyosida barcha 
rezidentlari tomonidan yaratilgan qo‘shilgan qiymatlar summasini tarmoqlar va 
sektorlarda ishlab chiqarilgan barcha mahsulotlar va ko‘rsatilgan xizmatlar qiymatidan 
ishlab chiqarish jarayonida to‘liq iste’mol qilingan mahsulotlar va xizmatlar ya’ni 
oraliq iste’mol (OI) qiymatini ayirib tashlab topiladi. Ja’mi ishlab chiqarilgan 
mahsulotlar va ko‘rsatilgan xizmatlar ya’ni ja’mi ishlab chiqarilgan mahsulotlar (JIM) 
tarkibiga: 
 
o‘z iste’moli yoki boshqa rezidentlarga sotilgan mahsulotlar; 
 
boshqa rezidentlarga ko‘rsatilgan xizmatlar; 
 
davlat boshqaruv idoralari va notijorat nodavlat tashkilotlariga 
ko‘rsatilgan xizmatlar; 
 
uy xo‘jaligiga ko‘rsatilgan bozor xizmatlari va shu kabilar kiradi. 
Haq to‘lamaydigan uy xo‘jaligi xizmatlari ya’ni o‘z uyidagi ovqat tayyorlash, 
Kir yuvish va shu kabilar MHT tasnifi bo‘yicha JIM tarkibiga kiritilmaydi. 

---

140 
YaIM ishlab chiqarish usulida barcha yaratilgan mahsulotlar (m) va 
xizmatlarning bozor bahosidagi qiymatlari yig‘indisidan iborat.