Samarqand iqtisodiyot va servis instituti hudayberdiev umar

10.1-jadval 
O’zbekiston Respublikasi bo’yicha yalpi ichki mahsulotning tarmoqlari 
tarkibi 
(joriy narxlarda, mlrd. so’m) 
1995 y. 2000 y. 
2005 y. 
2010 y. 2016 y.* 
I. YaIM jami 
302,8  
3 255,6  15 923,4  62 388,3  199325,1 
Shu jumladan 
Yalpi qo’shilgan qiymat 263,0
2 848,0 14 233,3 56 671,4 182071,9 
Mahsulotlarga 
sof 
soliqlar 
39,8
407,6
1 690,1 5 716,9 17253,2 
II. Yalpi qo’shilgan 
qiymat 
263,0 
2848,0 
14233,3 56671,4 182071,9 
3
O’zbekiston Respublikasi iqtisodiy-ijtimoiy taraqqiyotining mustaqillik yillaridagi (1990-2010 yillar) asosiy 
tendensiya va ko’rsatkichlari hamda 2011-2015 yillarga mo’ljallangan prognozlari. Statistik to’plam. T: O’zbekiston, 
2011 yil, 13-bet. 

---

137 
Qishloq, o’rmon, va baliq 
xo’jaligi 
85,1 
978,5 
4192,8 
11201,0 32048,1 
Sanoat 
(qurilishni 
qo’shgan holda) 
73,1 
658,6 
4142,0 
18875,3 59820,9 
Sanoat 
51,7 
462,4 
3370,9 
15114,8 46708,7 
Qurilish 
21,4 
196,2 
771,1 
3760,5 
13112,2 
Xizmatlar 
104,8 
1210,9 
5898,5 
26595,1 90202,9 
Savdo, 
yashash 
va 
ovqatlanish 
bo’yicha 
xizmatlar 
23,1 
351,6 
1400,2 
5982,7 
19137,3 
Tashish 
va 
saqlash, 
axborot va aloqa 
22,1 
250,6 
1676,7 
7337,7 
22745,8 
Boshqa 
xizmat 
tarmoqlari 
59,6 
608,7 
2821,6 
13274,7 48319,8 
*dastlabki ma’lumotlar 
Jadval ma’lumotlaridan ko’rinib turibdiki, iqtisodiyotning barcha real 
tarmoqlari yuqori sur’atlar bilan o’sgan. Ayniqsa sanoat tarmoqlariga (mashinasozlik 
gaz va neftni qayta ishlash, yengil va oziq-ovqat sanoati va shu kabi tarmoqlar) yangi 
texnika va texnologiyalarni joriy qilish, qulay sharoit yaratilib, investitsiyalar jalb 
qilinishi natijasida bu tarmoq iqtisodiyoti jadal rivojlandi.
Qulay ishbilarmonlik muhitining yaratilishi, investitsiyalarning keng jalb 
qilinishi natijasida nafaqat iqtisodiy o’sish sur’atlarining oshishi, balki iqtisodiyot 
tarkibida muhim sifat o’zgarishlarining yuz berishi ta’minlandi. 
Tarkibiy o’zgarishlar borasidagi siyosatning izchil amalga oshirilishi natijasida 
mamlakat iqtisodiyoti tarkibi diversifikatsiya qilindi. 
Mamlakat yalpi ichki mahsulot tarkibida qishloq xo’jaligi mahsulotlarining 
ulushi katta bo’lsa, bu mamlakat agrar iqtisodiyotli mamlakat hisoblanadi. 
Mustaqillikning dastlabki yillarida mamlakat YaIM tarkibida qishloq xo’jaligi katta 
ulushni tashkil etgan (1995 yilda 32,4 %, 2000 yilda 34,4 %) shuning uchun ham 
mamlakatimiz agroindustrial mamlakat hisoblangan. Mamlakat yaIM tarkibida sanoat 
tarmoqlari mahsulotlari hajmi katta ulushni tashkil etsa, bunday mamlakatlar industrial 
iqtisodiyotli (Yevropa mamlakatlari, AQSH, Yaponiya, Janubiy Koreya va shu 
kabilar) mamlakatlar hisoblanadi. O’zbekiston hukumati iqtisodiyotni (xususan sanoat 
tarmoqlarini) rivojlantirish bo’yicha ko’rilgan chora-tadbirlar natijasida sanoat 
tarmoqlari yuqori sur’atlar bilan rivojlandi. Natijada mamalakat YaIM hajmi tarkibida 
sanoat mahsulotlarining ulushi 1995 yildagi 27,8 foizdan (qurilish bilan birga), 2016 
yilga kelib 32,9 foizga yetdi. Bu mamlakatimiz iqtisodiyoti industrial-agrar ekanligini 
bildiradi (10.2-rasm).
Shu bilan birga, xizmatlar sohasining rivojlanishi mamlakat iqtisodiyoti, 
bandlik va aholi daromadlari o’sishining muhim omillaridan biri hisoblanadi. Xizmat 
ko’rsatish va servis sohasini isloh qilish bo’yicha chora-tadbirlarning izchil amalga 
oshirilish natijasida, mazkur tarmoq qisqa muddat ichida iqtisodiyotning eng jadal 
rivojlanayotgan sektoriga aylandi. Xizmatlar sohasining YaIM dagi ulushi 1995 
yildagi 39,8 foizdan 2016 yilda 49,5 foizgacha oshdi.

---

138