Sapayeva, Z. J. G'Ulomova oziq-ovqat texnologiyasi asoslari

175

о

о


Н, С-О - С- R


Н, С-О-С- R"


<—


HC-O-C-R⁴


ft


h₂c-o-c-r'


&


HC-O-C-R'"
I ft
HX-O-C-R'
' ft


Molekular qayta eterifikatsiyalanish quyidagicha bo‘ladi:
CH,OCOR CH,OCOR'
—^
CHOCOR' CHOCOR


sn -) sn-2 sn -3


<—


CH.OCOR"


CH.OCOR"


Qayta eterifikatsiyalanish jarayonida triasilglitserinlardagi asil guruh- lari almashinuvi molekular hamda molekulararo qayta eterifikatsiya- lanishlarning natijasidir. Ko‘rinib turibdiki, qayta eterifikatsiyalashda triasilglitserinlardagi yog‘ kislotalari tarkibi o‘zgarmaydi, balki faqatgina ularning joylashuv tartibi o'zgaradi. Bu esa ma’lum texnologik xususiyatlarga ega bo‘lgan (qattiqligi, suyuqlanish harorati, plastik xususiyatlari bo'yicha) va shu bilan birga funksional yog* mahsulotlari ishlab chiqarish uchun juda keng imkoniyatlar yaratadi. Suyuqlanish harorati yuqori bo‘lgan jonivorlar yog‘i hamda suyuq o‘simlik moylari aralashmalarini qayta eterifikatsiyalash natijasida plastik konsistensiyaga ega bo‘lgan va shu bilan birga linol kislotasi miqdorining yuqoriligi bilan ajralib turadigan modifikatsiyalangan yogiar olish mumkin.
Qayta eterifikatsiyalanish jarayoni quyidagi bosqichlarni o‘z ichiga oladi (5.27-rasm): komponentlarni o‘lchash, moy va yog‘lar boshlang‘ich aralashmasini tayyorlash va qizdirish, hosil qilingan aralashmani ishqoriy neytrallash, rafinatsiyalangan aralashmani obdan quritish, katalizator bilan aralashtirish va qayta eterifikatsiyalash. Qayta eterifikatsiyalash jarayoni

1. 
   5-1 soat davomida 80-90 °C harorat ostida amalga oshadi. Katalizator sifatida natriy metilat yoki natriy etilat qoilaniladi. Uning o‘rtacha sarfi
   

1. 
   t yog‘ga 0,9-1,5 kg. Qayta eterifikatsiyalanish jarayoni tugagandan so‘ng katalizator dezaktivatsiyalanadi. Hosil boigan tayyor mahsulot yuvib quritiladi.