Sapayeva, Z. J. G'Ulomova oziq-ovqat texnologiyasi asoslari

Yuqori molekular karbon kislotalari va spirtlardan hosil bo'lgan murakkab efir.

Yuqori molekular karbon kislotalari va uch atomli spirtning murakkab efirlari.

Yuqori molekular karbon kislotalari va yuqori molekular spirtlarning efirlari.

2. 
   Paxta chigiti l-lll navlaridan sifatli yanchilma tayyorlash uchun chigit namligi qanday boiishi tavsiya etiladi?
   

A. 9,5-10,5%. B. 5,5-6,0%.
C. 13,5-14,5%. D. 8,5-9,5%.

3. 
   Paxta chigiti yanchilmasiga gidrotermik ishlov berishda yanchilma qaysi haroratgacha qizdiriladi?
   

A. 100°C. B. 105°C.
C. 130°C. D. 70°C.

4. 
   Forpressdan chiqadigan kunjara moyliligini necha foizgacha yetkazish mumkin?
   

A. 15-17. B. 4-7.

100. 
     10-12. D. 20-21.
     

5. 
   Ekstraksiya usulida yog‘ olishda mitsellaning maksimal konsen­tratsiyasi qanchagacha yetkazilishi mumkin?
   

1. 
   10-15%. B. 15-20%.
   
2. 
   35-40%. D. 65-70%.
   

182

Mustaqil ish mavzulari

1. 
   Yog'larning funksional xossalarini belgilovchi omillar.
   
2. 
   Moyli urugiarni quritish va saqlashning asosiy shart-sharoitlari.
   
3. 
   0‘simlik moylari ishlab chiqarish texnologik sxemasi bosqichlari.
   
4. 
   Mezga tayyorlashda gidrotermik ishlov berishning mohiyati va aha- miyati.
   
5. 
   Ekstraksiyalashning texnologik usullari.
   
6. 
   Yog‘ va moylar rafinatsiyasi tola sxemasining tahlili.
   
7. 
   Gidrogenlangan yog'lar ishlab chiqarishning prinsipial texnologik sxemasi.
   
8. 
   Margarin ishlab chiqarish texnologiyasi asoslari.
   

5. 
   tajriba ishi
   

Mavzu. Yog‘-moy mahsulotlari assortimentini o'rganish va sifatini aniqlash.
Maqsad. Yog'-moy mahsulotlari turlari va navlari bilan tanishish, paxta moyi misolida ularning sifatini aniqlash bo'yicha ko'nikmalarga ega boiish.
Mazmuni. Standartlar, ma’lumotnomalar, uslubiy ko'rsatmalardan foyda- lanib yog'-moy mahsulotlari assortimentini o'rganish.


183

6. 
   bob. QAND TEXNOLOGIYASI
   

1. 
   §. QANDLAVLAGI-SHAKAR ISHLAB CHIQARISH XOMASHYOSI
   

«Shakar» va «qand» iboralari azaldan birgina ma’noni bildiradi. Ushbu bobda «Shakar» deb turli olchamli kristallardan iborat boigan mahsulotni, boshqa hollarda esa «qand» iborasini ishlatamiz.
Shakarqamishdan shakar olish Hindistonda eramizdan oldingi IV asrda ma’lum boigan ekan. Eramizning X asriga kelib shakarqamish yetishtirish va undan shakar olish Suriya, Misr, Eron, Amerika kashf qilingandan keyin esa Janubiy Amerika mamlakatlariga tarqalgan. Shakarqamishdan shakar ishlab chiqarish Antil orollarida jadal tarqalgan boiib, u yerdan dengiz orqali Yevropaga keltirilgan.
Ko‘p yillar davomida shakar oz miqdorda shirinlik sifatida iste’mol qilinib kelingan. Hozirgi vaqtda shakar qandolatchilik, novvoylik, konservalash sanoatida, yaxna ichimliklar, muzqaymoq va boshqa mahsulotlarni tayyorlashda xomashyo sifatida keng qoilaniladi va inson tomonidan bevosita iste’mol qilinadi.
0‘zbekistonda «Xorazm-Shakar» aksiyadorlik jamiyatida Avstriya va Amerika ishbilarmonlarining sarmoyalarini jalb qilgan holda lavlagini qayta ishlash mavsumlari orasida xom shakarni qayta ishlashni uyushtirish hisobiga shakar ishlab chiqarish yoiga qo'yildi. «Xorazm-Shakar» aksiyadorlik jamiyatining yillik shakar ishlab chiqarish hajmini 210 ming tonnaga yetkazish ko‘zda tutilgan. Respublikamiz aholisining shakarga boigan yillik ehtiyoji 400-500 ming tonnaligini hisobga olsak, «Xorazm- Shakar» korxonasining respublikada shakar ishlab chiqarishdagi salohiyati yaqqol ko‘zga tashlanadi.
Bizning mamlakatimizda qandlavlagi-shakar ishlab chiqarish uchun asosiy xomashyo manbayi hisoblanadi. Sug'orilmaydigan yerlarda uning hosildorligi 1 gektarga o'rtacha 18-251, tarkibidagi qand 14-18% ni tashkil etadi. Lavlagi ekiladigan rayonlarga moslashtirilgan navlarni to‘g‘ri parvarishlash natijasida har 1 ga yerdan 40-50 tonnagacha hosil olinadi.
Qandlavlagi (Beta vulgaris)-quruqlikka chidamli o‘simlik boiib, botanik alomatlariga ko‘ra ro‘yan o'simliklar oilasiga kiradi. Ildizmeva