Sapayeva, Z. J. G'Ulomova oziq-ovqat texnologiyasi asoslari

188

Lavlagi strujkasi

\


S₂ ►S ►S₁ ► Turp

• 
  — в
  

^s- ч


r, « ^ Suv (s =0)
Diffuzion ¹
sharbat
6.3-rasm. Lavlagi strujkasini qarama-qarshi oqimda qandsizlantirish sxemasi:
S, S_v S₂ - saxarozaning strujkasidagi konsentratsiyasi; s, s,, s₂ - saxarozaning diffuzion
sharbatdagi konsentratsiyasi.


Saxaroza konsentratsiya S₂ ga ega strujka diffuzion apparatning bosh qismi (A) ga tushadi va uning oxirgi (B) qismiga harakatlanib turib, qarama-qarshi harakatlanayotgan eritmaga saxarozani beradi. Apparatning oxirida strujka juda kam saxarozaga ega. Ammo bu yerga toza suv berilganligi tufayli diffuziya davom etadi. Shunday qilib konsentratsiyaning farqi apparatning barcha qismlarida saqlanib turiladi, bu esa strujkadan saxarozani maksimal miqdorda chiqarib olinishini ta’minlaydi. Saxarozaning yo‘qotilishi lavlagi massasiga nisbatan 0,25 - 0,3 % ni tashkil etadi.
Shakar ishlab chiqarish korxonalarida turli sistemadagi diffuzion apparatlardan foydalaniladi: kolonnali diffuzion apparatlar (KDA), qiya diffuzion apparatlar (PDS, DDS), rotatsion diffuzion apparatlar (RDA) va boshqalar.
Bir kollonnali diffuzion apparat (6.4-rasm) gorizontal bug‘latgich 7, qizdiruvchilar, nasoslar 2 va vertikal diffuzion apparatdan iborat.
Strujka va sharbat aralashmasi nasos orqali kolonnaning pastki qismiga beriladi, parrakli val 6 va qo‘zg‘almas parraklar 5 yordamida yuqoriga qarab qarama-qarshi harakatlanadi. Qandsizlantirilgan turp apparatning yuqorigi qismidan chiqariladi va shnekli suv ajratgichlarda qisman suvsizlantiriladi. Toza suv va turpni presslashdan olingan suv (pH 5,5-6,0) apparatning yuqorigi qismiga beriladi. Diffuziyalash jarayonining talab qilinadigan haroratini (74-75 °C) ta’minlash maqsadida ushbu apparatda shnekli bug‘latgich 1 dan foydalaniladi. Diffuzion sharbat apparatning pastki qismida olinadi va ikki oqimga taqsimlanadi.
Oqimlarning biri-sharbatning asosiy qismi-darhol xona haroratiga ega strujkani dastlabki isitish uchun bug‘latgichning issiqlik almashinish