Sevgili Milena

Çarşamba
Casanova'nın zindandan nasıl kaçtığını bilir misin? Bilirsin
elbet. Ama zindandaki yaşamın korkunçluğu, üstünkörü
anlatılmıştır öyküde: Venedik'in yukarlarında bir yerde,
karanlık, ıssız bir zindan... Daracık bir kerevetin üstüne
tünemiştir Casanova, dizlerine çıkacak su nerdeyse, çıkıyor
da kimi vakit, ama en korkuncu: Koca koca fareler, bütün
gece bağrışarak gidip gelirler, kemirirler, koparırlar, bir şeyler
çekerler... Ya sabırsızlıkları? İnsanın güçsüz kalıp kerevetten
düşmesini bekleyişleri? (Yaşamak için girişilen ekmek
kavgasıdır bu, yanılmıyorsam.) Mektubunda anlattıkların
buna benziyor işte. Korkunç, anlaşılması da güç biraz, üstelik
elle tutulacak kadar yakın ve uzak, kişinin kendi geçmişi gibi.
Yüksek bir yere tünemişim ben de, sırtım acıyor, ayaklarım
uyuşmuş beklemekten, bir yandan da korku. Yapacak başka
şey olmayınca, ister istemez o büyük, o kara fareleri seyreder
insan, gözleri kamaşır karanlığın içinde; öyle bir an gelir ki,
bilemezsin artık: tünediğin yerde misin daha, yoksa düşüp
hapı yutmuş musun?! Yapma, anlatma böyle şeyler, kalk gel

---

buraya, ne demek bütün bunlar? Gel buraya. "Hayvancıklar"
senin olsun, ama bir şartla: yanıma sokma onları.(*)
(*) Mektubun sol yanında yapılan bir çıkıntıda: "Her şeye
rağmen deyimi bu mektuba gerekirdi işte, deyimin kendi de
güzel, değil mi? "Rağmen"de bir çatışma, bir yaşam var, oysa
"her şey"de bir yok oluş.
Doktorun sözü edilmeyecek mi artık? Oysa, doktora
gideceğine söz vermiştin, tutarsın da sözünü. Kan gelmiyor
diye mi gitmiyorsun? Beni örnek alma, benimle
ölçülemeyecek kadar sağlamsın sen; ben hep bavulunu
taşıyacak "bay" olarak kalacağım (sınıf ayrılığı anlaşılmasın
sakın, önce bay hamalı çağırır, bavulun taşınmasını "bay" rica
eder, çünkü bavulunu taşımaya gücü yetmez de ondan...
Geçenlerde -geçenlerde! - bavulumu taşıyan hamal, ben hiç
sesimi çıkarmadan söze başlamıştı, beni avutmak için olacaktı
anlaşılan; ben onun akıl erdiremediği işleri görürmüşüm, ama
bavul taşımak da onun işiymiş, hem de ona hiç de ağır
gelmiyormuş, falan filan; benim de kafamdan buna benzer
şeyler geçiyordu, ama dilim varıp söyleyemezdim elbet.) Ne
diyordum? İkimizin durumunda yok benzerlik; bende nasıl
başladığım 
düşünmekten 
de 
alamıyorum 
kendimi,
düşündükçe üzülüyor, doktora gitmem gerektiğini bir kez
daha anlıyorum. Üç yıl önceydi, hiç ciğer hastalığı
çekmemiştim, hiçbir şey yormazdı beni, saatlerce
yürüyebilirdim, yorgunluğun sınırına yaklaştığımı bile
animsamıyorum o günler (ama daldırdım mıydı kendimi
düşünülere -o günlerde- hemen yoruluyordum), sonra
birdenbire, ağustosta bir gün - tam yaz ortası yani, sıcak,
güzel, kafamdan başka her şey olması gerektiği gibiydi-

---

kırmızı tükürdüm, özel yüzme havuzundaydım. Tuhafıma
gitti, ilginç de bulmuştum, bir süre baktığımı anımsıyorum,
sonra unutuvermiştim. Derken sık sık olmaya başladı, ne
vakit tükürecek olsam, kırmızı tükürüyordum artık, elimdeydi
sanki.
İlgi çekici bir yanı kalmamıştı, bayatlamıştı, önem de
vermiyordum. Gitmiş olsaydım doktora? Ama belli olmaz,
belki sonu gene bu olurdu - ne var ki, ağzımdan kan geldiğini
bilmiyordu kimse, ben bile bilmiyordum, meraklanıp üzülen
de yoktu. Ama bugün senin için üzülen biri var, Milena,
yalvarırım, daktora git.
Kocanın bana yazmak isteyişi tuhafıma gitti. Dövecek mi
beni, boğacak mı? Anlamıyorum, gerçekten anlamıyorum.
İnanıyorum senin dediklerine, ama getiremiyorum
gözümün önüne, elimde değil! Onun için de ilgilenemiyorum,
çok daha sonraları olacak bir olaymış gibi alıyorum: Hani sen
burda olursun da, bana "Dinle, bak" dersin, "Viyana'da
gürültü koptu." İkimiz pencereden bakardık, telaşlanmamız
için de en küçük bir neden olmazdı elbet.
Yalnız şu var: Gelecekten söz açarken, benim Yahudi
olduğumu unutuyorsun zaman zaman. Tehlikelidir Yahudi
ırkı, senin ayaklarına kapanmış olsa bile.