Sevgili Milena

Cumartesi
Yarım saattir iki mektubunla kartını okuyorum (zarfı da;
nasıl oluyor da postacılar adresleri okuyabiliyorlar,

---

şaşıyorum!), gülerek okuduğumun neden sonra farkına
vardım. Hangi kral benim kadar mutlu olmuştur? Odama
geliyorum, masanın üstünde üç mektup beni bekliyor, bütün
işim açıp okumak onları - ellerim ne ağır iş görürmüş meğer -
yaslanıyorum koltuğa, bu mutluluğa erdiğime inanamıyorum.
Ama baştan sonra gülemedim... Hamallık etmene söz
bulamıyorum da... İnansam bile, gözümün önüne
getiremiyorum, gözümün önüne getirsem bile -gene öyle
güzel miydin? - ama güzellikten başka bir şeydin o pazar
günü, cennetin yeryüzüne inmesi gibi bir şeydin - sana yirmi
kron veren "bay"ı anlıyorum, ama senin bu işi görmeni
anlayamıyorum.
(Çok korkunç buldum, çok da olağanüstü. Ben burada tıka
basa yemek yerken, sen orada açsın, öyle mi? Gözlerinin altı
da çürümüş. Fotoğrafta bile belli oluyor; seni böyle görünce
fotoğrafı almış olmanın sevinci yarıya iniyor, gene de çok
sevindim gönderdiğine, uzun uzun ellerini öpmek istiyorum,
hiç bırakmamak istiyorum ellerini, ne çeviri yapsın bu eller
bir daha, ne de istasyondan bavul taşısın.) Nasıl hoş göreyim
bu davranışını Milena? Aradan yüzyıl da geçse, seninle küçük
kulübemizin önünde otursak da gene homurdanacağım
bundan ötürü. Şaka etmiyorum. Çelişmeye düşüyorsun
Milena: Hem beni sevdiğini söylüyorsun, sözde benim için
yaşıyorsun, hem de yemek yemiyor, aç kalıyorsun? Elimi
sürmediğim bir tomar para dursun burada da sen orada açlık
çek, olacak şey mi bu?
Kızın mektubu için söylediklerinde haklısın, hep haklısın
zaten, ama yeter mi haklı olmak? Ben haksızım, -olmayacak
şey, ama şunu istiyorum senden- n'olur haksızlığımı paylaşsan

---

biraz! Kızın mektubunu okurken, benim ne denÜ haksız
olduğum göze çarpmıyor mu sanki? Beceriksizliğim
yüzünden olan kızla mektuplaşma işini kapatsak artık, bıktım.
Senin mektubunu gene geri göndermişim bir pusulacık
ekleyerek, o gün bugün ses seda çıkmadı, buluşmayı göze
alamıyorum, umarım ki, bu iş de böylece kapanır.
Stassa'ya yazdığın mektubu beğenmiştim, yazmıştım da,
neden savunuyorsun kendini?
Demek Waldegg'e gittin? Ben de sık sık giderim oraya,
nasıl oldu da rastlaşmadık? Ama sen öyle hızlı yürürsün ki,
gözümün önünden uçup gidivermişsindir. - Viyana'da yaptığın
gibi- Ne biçim dört gündü o? Bir Tanrıça sinemadan çıkıyor
ve küçük bir kız istasyona hamallık yapmaya gidiyor -ve bu
dört gündü, öyle mi?
Landauer'le olan şeye üzüldüm (*). Almancasıyla sıkıntı
çekiyor musun? Epey uğraşmış olacaksın, zavallı çocuk
(yavrucuğum demiyorum? Tanrı korusun!). Üstelik benim
mektuplarımla da bitik durumdasın, biliyorum. İşlerinden
alıkoyuyor mektuplarım demekte haksız değilmişim, değil
mi? Ama haklı olmak bir işe yaramıyor. Hak ettiğim için
mektup yazıyorsun bana, evet, yazmazsan ne hak kalır, ne
hukuk, ne yaşam, ne hiçbir şey. Ah! Viyana'ya gidebilmek!
Yapacağın çeviriyi görmek isterim, gönder kuzum; seninle
ilgili ne göndersen azdır.
(*) Ladauer değerli bir denemeciydi. 1919'da
öldürülmüştür.

---

Cuma
Seni sevip sevmediğimi soruyorsun durmadan, çok güç
bunun karşılığını vermek Milena, mektupla hiç verilemez hele
(son pazar günkü mektupla bile). Bu yakınlarda yüz yüze
gelirsek söylerim (soluğum kesilmezse). Yalnız n'olursun,
çağırma beni Viyana'ya, yazma bu konuda; gelmeyeceğim,
ama bu konuda ettiğin her söz, etime batan kızgın bir şiş
sanki, yakıyor, geçmiyor acısı, gün geçtikçe daha da
yakıyor. Bu olamaz istediğin.
Demek çiçek gönderdiler sana? Üzüldüm; üzüntümden ne
çiçeği olduğunu sökemedim yazından. Odanda duruyor, öyle
mi? Dediğim gibi, odandaki dolap olsaydım, güpegündüz,
birdenbire çıkıverirdim odandan... O çiçekler soluncaya değin
dışarda dururdum hiç değilse. Hoşuma gitmedi. Her şey o
kadar uzak ki... Gene de kapının tokmağını elle tutacak kadar
yakın görüyorum, karşımdaki mürekkebi gördüğüm gibi.
Dünkü, hayır daha önceki günkü telgrafını unutmamam
gerekir evet, ama o telgrafı çektiğinde de solmamıştı daha
çiçekler. Hem neden bu denli sevindirdi o çiçekler seni? "En
sevdiklerin" olduklarından ötürü mü? Yeryüzünde o cinsten
bir sürü var, onlar da sevindiriyor mu seni? Ama kim bilir,
belki bu sorunun karşılığı da kolay değil, yüz yüze gelince
verilebilir ancak. Nerdesin Milena? Viyana'da mısın? Nerde
bu Viyana? Olmuyor, kurtulamıyorum çiçeklerden. Kertner
Sokağı bir masal, bir düş, öyle bir düş ki, geceyi andıran bir
günde görülmüş, ama bu çiçekler gerçek Milena, dipdiri
duruyor çiçeklikte ("saçma" buluyör, gene de göğsüne
bastırıyorsun onları!); onlara dil uzatmak da olmuyor, öyle ya:
"en sevdiklerin"miş bunlar! (Ama ne var? gene de üzgünsün,

---

neden?) Görürsünüz, Milena çıksın hele odadan, sokağa
atacağım topunuzu.
Bir şey mi oldu? Niçin sıkıntılısın? Söylemeyecek misin ne
olduğunu? Söyleyeceksin, değil mi?
Max'i soruyorsun, çok oldu sana yazalı, ne yazdığını
bilmiyorum, ama mektubu pazar günü önümde attıydı kutuya.
(Sen benim pazar günü yazdığım mektubu aldın mı?)
Dün kötü bir günümdü, dayanılmayacak gibi değil, ama
kötü bir gündü işte, daha sonra anlatırım belki nedenini. İyi
ki, telgrafın gelmişti. Kimsenin bilmediği bu telgrafı sokup
cebine, yürümek pek hoş oluyor. "Çek Köprüsü"ne doğru
yürürken birkaç kez okudum. (Her okunuşta yeniymiş gibi
geliyor insana, yutar gibi okuyorum, kâğıtta bir şey kalmadı
sanıyorum, ama cebime sokar sokmaz, baştan yazılıyor
sanki.) Yanıma yöreme bakmıyorum ürkerek, kızmıyorlar mı
diye... Kızmak değil de belki, beni görenlerin bakışlarından
şöyle bir şeyler okuyacağımı sanıyorum: "Bak hele! Sen kim
oluyorsun da bu çeşit telgraflar alıyorsun? Yukarıya
bildireceğim bunu. İlk iş hemen bir kucak dolusu çiçek
göndermek olsun Viyana'ya... Bir şeyler yapmamız gerekir,
göz yumamayız bu olaya." Oysa kimsenin umrunda değil,
kimi oturmuş balık tutuyor, kimi de onları seyrediyor;
çocuklar topun ardından koşuyor, köprüdeki dilenci avuç
açmış dileniyor... Gene de, sanki herkeste bir zorlama var
gibi, düşündüklerini açığa vurmamak için zorluyorlar
kendilerini sanki. Bu zorlama güzel işte... Hepsi sözbirliği
etmiş, aynı şeyi düşünüyor: "İyi iyi" diyorlar "gelmeliydi bu
telgraf sana... Hak ettin mi, etmedin mi? Orasmı
araştıracak değiliz, sen de fazla kurcalama." Biraz sonra gene

---

çıkarıp okuyorum, artık sinirlenirler, diyorum kendi kendime,
hiç değilse böyle uluorta okuduğum, saklanmadığım için
kızarlar, diyorum, ama hayır, kızmıyorlar, sinirlenmiyorlar,
işlerine bakıyorlar gene. (Ama sen Milena, sen niçin
üzgünsün?)
Filistinli bir Yahudiyle konuştum akşamüstü; bütün
ayrıntılarıyla anlatamam onu mektupta; bu kısacık boylu,
küçük, zayıf, sakallı, bir gözü kör adam çok önemli bence.
Onu düşünerek geçti yarı gecem.. Başka bir gün yazarım bu
konuda.
Demek alamadın pasaportunu, alamayacaksın da?
F.