Шарқ мутафаккирларининг indd


ILMIY-AMALIY TADQJQOT MARKAZI


Download 173.17 Kb.
bet10/21
Sana12.03.2023
Hajmi173.17 Kb.
#1261999
1   ...   6   7   8   9   10   11   12   13   ...   21
Bog'liq
Шарқ мутафаккирларининг 3

ILMIY-AMALIY TADQJQOT MARKAZI

лар ва унинг шаркона фазилатлари санаб утилади. Булар като- рига улут мутафаккир: тавба, халол лукма билан каноатланиш, уз касбидан топиб кун утказиш, шариатга риоя этиш, барча- дан узини кам деб билиш, хатто фарзандлари, хизматкорла- рига куполлик килмаслик, чучук тилли булиш, яхши, мулойим булиш, рахмдил булиш, сахий булиш, мард булиш, халимлик, хушхулк булиш, ризо-розилик билан кун утказиш, сабрли бу- лиш, садокатли, вафоли булиш, риёзат чекишдан куркмаслик кабиларни киритади. Алишер Навоийнинг куйидаги:
БефойДа сузни куп айтма, Чин айта олур тилни ёлгонга булгама; Айтур сузни айт,
Айтмас сузДан кушт;
Имкони бор уар бир яхшилик — суз оркалиДир” каби байтлари унинг карашларига мисол була олади. Мутафаккирнинг “Х,айрат ул-аброр” достонларида ота-онага хурмат, иймон, адолат, сахий- лик, тугрилик, омонатга хиёнат килмаслик, сабр-каноат, вафо, шукур, айникса, ростгуйликка даъват етакчилик килади. Мана шундай фазилатларга эга булган одамнинг оила ва атрофдаги- лар олдида обруйи ва хурмати ошиши таъкидланади. Аксинча, ота-онасини ранжитадиган, ваъдасида турмайдиган, бировнинг омонатига хиёнат киладиган, дустга вафосиз, ёлгон сузлайди- ганларнинг уятга колиши ёки бирор фалокатга учраши айти- лади. Алишер Навоий: “Яхшилик билан ном колдирмокнинг узи улуг мукофотдир”23, дейди. Тарбияда “яхшилик” ахлокий тамойилларнинг энг асосийси хисобланади. Албатта, яхшилик бор жойда унга карши ёмонлик хам бор. Инсон уз хаёти давоми- да кимгадир яхшилик ва ёмонлик килса, кимдандир яхшилик ва ёмонлик куради. Бу хаёт конуни булиб инсон хаётининг асоси- ни “яхшилик” ташкил этади. Шу уринда, мутафаккир ва давлат арбоби Алишер Навоийнинг “хар кандай келишмовчилик ва низоларни акл билан, умумманфаатни хисобга олган холда хал
килиш зарур,”24 деган фикрини эслаш айни муддао.
Алишер Навоий уз рубоийларида инсонларни шукур ки- лишга чакириб, OFир кундаги шукр умид уЙFOтади, бошга тушган балоларни даф килади, деб таъкидлайди. Шу уринда х,ар биримиз бекиёс Узбекистоннинг фукароси эканимизга, юртимиз тинч, осмонимиз мусаффолигига, сог-омоп уз ои- ламиз батрида яшаётганимизга шукр килишимиз лозим.

Download 173.17 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   6   7   8   9   10   11   12   13   ...   21




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling