Shaxsiy kompyuter arxitekturasi va texnik

Kompyuterning ichki xotirasi 
Kompyuter xotirasi axborotni saqlash uchun ishlatiladi. 
Kompyuterda ikki xil xotira mavjud: ichki va tashqi. Ichki xotira tizim 
blokida joylashgan. Kompyuterda uch xil ichki xotira mavjud: faqat 
o‘qiladigan xotira (ROM), tasodifiy kirish xotirasi (RAM), kesh xotirasi 
va video xotira. 
 
Ореrativ xotira (ingliz tilida - Random Acces Memory yoki 
RAM, «tasodifiy kirish xotirasi» deb tarjima qilinadi) - bu elektr quvvati 
yoqilganda ma’lumotlarni saqlaydigan yuqori tezlikda ishlaydigan 
kompyuter xotirasi. Ma’lumotlar tashqi xotiradan operativ xotiraga 
o‘qilgandan so‘ng kompyuter foydalanuvchi dasturlari bilan ishlay 
boshlaydi. Markaziy protsessor RAMdagi ma’lumotlarga kirish 
huquqiga ega. 
RAM markaziy protsessor bilan sinxron ishlaydi va qisqa kirish 
vaqtiga ega. RAM ma’lumotlarni faqat quvvat yoqilganda saqlaydi. 
Quvvat manbai o‘chirilganda, RAMdagi ma’lumotlar saqlanmaydi 
(yo‘q qilinadi). Elektr uzilishi ma’lumotlarning qaytarib bo‘lmaydigan 
yo‘qolishiga olib keladi, shuning uchun uzoq vaqt davomida katta 
hajmdagi ma’lumotlar bilan ishlaydigan foydalanuvchiga vaqti-vaqti 
bilan oraliq natijalarni tashqi muhitga saqlash tavsiya etiladi. 
Operativ xotiraning asosini turli xil konfiguratsiya bloklariga 
(banklariga) birlashtirilgan xotira chiplari (chiplari) tashkil etadi. 
Tizimning normal ishlashi uchun markaziy protsessor va operativ xotira 
tezligini muvofiqlashtirish katta ahamiyatga ega. Operativ xotira: 
SIMM (Yagona ichki xotira moduli) va DIMM (ikki chiziqli xotira 
moduli). 
Operativ xotira funksiyalari: 
boshqa qurilmalardan axborot olish; 
axborotni eslab qolish; 
so‘rov bo‘yicha ma’lumotni mashinaning boshqa qurilmalariga 
o‘tkazish. 

---

16 
Operativ xotira hаjmi shaxsiy kompyuter dasturiy ta’minotining 
tezligini belgilovchi eng muhim parametrlardan biridir. Bugungi kunda 
talab qilinadigan hajm 64 MB va undan yuqori, ammo so‘nggi dasturiy 
ta’minotning samarali ishlashi uchun RAM miqdoriga talablar ortib 
bormoqda. Operativ xotira 16, 32, 64, 128, 256, 512 MB va undan ortiq 
standart o‘lchamdagi modullarda ishlab chiqariladi. Qoida tariqasida, 
anakartda xotira modullari uchun bir nechta uyalar mavjud, bu esa RAM 
miqdorini oshirish imkoniyatini nazarda tutadi. 
286 protsessorli mashinalar o‘rtacha operativ xotira hajmi 1 - 2 
MB, 386 - 2-8 MB, 486 - 8-16 MB, Pentium va P6 - 16-2 MB, Pentium 
2 va Pentium 3 - 32-128 MB, Pentium4 - 64 - 256 MB.