Щзбекистон республикаси олий ва щрта махсус таълим вазирлиги фарьона политехника институти


Download 0.9 Mb.
bet52/59
Sana04.04.2023
Hajmi0.9 Mb.
#1325717
1   ...   48   49   50   51   52   53   54   55   ...   59
Bog'liq
Soliq va soliqqa tortish-2222

НАЗОРАТ САВОЛЛАРИ:

  1. Хорижий мамлакатларда солиы тизимини ыайси органлар бошыаради?

  2. Кейнсчилик нима?

  3. Чет давлатларда солиылар ыандай туркумланади?

  4. Монитаризм нима?

  5. Ыщшилган ыиймат солиьининг хорижий хщжалик субoектлари фаолиятига таoсири.

  6. Чет давлатларда бухгалтерия ъисоби ва cолиы ъисобининг ыандай боьлиылиги бор?

  7. Хорижий мамлакатларда федерал cолиыларга ыандай cолиылар киради?

  8. Хорижий мамлакатлардаги маъаллий cолиыларни биласизми?

  9. Хорижий мамлакатларидаги ыщшилган ыиймат солиьи туьрисида нималарни биласиз?

  10. Чет элларда солиыларни ундирилиш усуллари тщьрисида сщзланг.

18-МАВЗУ: СОЛИЫ УСТИДАН СОЛИЫ НАЗОРАТИ ТИЗИМИ ВА ХУЫУЫИЙ ТАРТИБГА СОЛИШ.

РЕЖА

1. Солиы тизимида назоратнинг моъияти ва роли.
2. Солиы назорати усуллари ва уларнинг амалда кщлланилиши.
3. Солиы тщловчиларни маoмурий жавобгарликка тортиш ва унинг хуыуыий асоси.


Таянч иборалар: тезкор назорат,ялпи усул, танлаб олиш усули, даврий назорат,кодекс, ыонунни бузиш, жарима, минимал маош, жисмоний шахс, ма’мурий хуыуыбузарлик.



  1. Солиы тизимида назоратнинг моъияти ва роли.

Ыонунийликни мустахкамлашнинг асосий махсус воситалари ишонтириш, олдини олиш, ыонунни бузувчиларга бевосита жамоат ъизматини кщрсатиш, ыонунийликнинг юридик кафолатларни такомиллаштиришдан иборатдир. Ыонунийликни бузишларга карши кщрашда хуыуы талабларини бажаришга давлат томонидан мажбур килишдан хам зарур даражада фойдаланилади. Солиы тщьрисидаги ыонунларни бузганлик учун юридик жавобгарлик, маoмурий жавобгарлик ва жиноий жавобгарлик ыщлланилади.


Юридик жавобгарлик - мураккаб хуыуыий ходиса бщлиб, унинг моъияти, тушунчаси ва мазмуни хаыида хуыуы фанидан щзоы ва жушкин бахслар бормоыда. Ушбу бахсларнинг моъиятига чуыурлашмаган холда юридик жавобгарлик - жисмоний ёки юридик шахснинг хуыуыий норма санкциясида назарда тутилган хуыуыбузарликни содир этганлик учун муайян шахсий ёки мулкий номаыбул оыибатларни бошдан кечиришга мажбурлигидир.
Юридик жавобгарлик ыуйидаги белгилари ва жихатлари билан ажралиб туради:
Юридик жавобгарлик давлат томонидан унинг ваколатли органлари орыали тегишли хуыуыий хужжатлар асосан ыонунлар айрим холларда эса - ыонун асосидаги хужжатларни чиыариш йщли билан жорий этилади.
У вакил ыилинган органлар ва мансабдор шахслар томонидан каттик белгиланган процессуал тартибда ыщлланилади.
Юридик жавобгарлик давлат томонидан мажбур килишнинг бир тури бщлиб, жавобгарлик хуыуыий нормаларининг санкциялари билан жорий этилишида ифодаланади ва давлат, унинг органлари ва мансабдор шахсларнинг щз хукмини щтказиш, мажбур килиш воситасидагина амалга оширилиши мумкин. Айбдор хатто чиыарилган ыарорни ихтиёрий суратда бажарган ёки щзи келтирган зарарни тщлаган такдирда хам давлат кщрган чораларини мажбурийлиги щзгармайди.
Юридик жавобгарликка хуыуыбузарлик,, яoни содир этилганлик учун ыонунларда, бошыа норматив хужжатларда у ёки бу жавобгарлик тури назарда тутилган. Айбли, ыонунга хилоф ъаракат ёки ъаракатсизлик сабаб булади. Интизомий жавобгарликка ижтимоий ножщя ъаракат, моддий жавобгарликка моддий зиён етказиш, Маoмурий жавобгарликка маoмурий хуыуы бщзарлик жиноий жавобгарликка жиноят, фуыаровий-хуыуыий жавобгарликка фуыаролик муомаласи сохасидаги мулкий муносабатларга тажовуз ыилувчи хуыуыка хилоф ъаракатлар асос булади.
Юридик жавобгарлик хамма вакт ыонунбузарга нисбатан муайян салбий оыибатлар келтириш билан боьлиы бщлиб, салбий оыибатлар деганда ъар ыандай нокулай натижа масалан, лицензия ёки эркинликдан махрум килиш, жарима ёки ишдан щхшатишни ва хоказоларни тушунмоы керак.
Солиы тщьрисидаги ыонунларни бщзганлик учун солиы тщловчилар (хщжалик юритувчи субъектлар, уларнинг мансабдор шахслари, фуыаролар), хам давлат солиы органлари (уларнинг мансабдорлари хам юридик жавобгар бщлишлари мумкин). Бу хол Щзбекистон Республикасининг Давлат солиы органлари тщьрисидаги Низомда, республиканинг Давлат Солиы Ыщмитаси тщьрисидаги Низомда, республиканинг айрим солиы турлари тщьрисидаги ыонунларда назарда тутилган.
Бироы, юыорида айтилганлардан санаб щтилган субъектлар жавобгарликнинг барча турларига жалб ыилинадилар, деган ма^но чиымайди. Масалан, интизомий ва жиноий жавобгарлик субъектлари фаыат жисмоний шахслар бщлиши мумкин. Маoмурий жавобгарлик субъекти эса жисмоний шахслар бщлиб ыолмай, балки корхона, муассаса, ташкилотлар хам бщлиши мумкин.
Солиы тщьрисидаги ыонунлар бузилиши муносабати билан ижтимоий, моддий ва фуыаровий-хуыуыий жавобгарлик масаласини хал килиш чоьида тегишлича Щзбекистон Республикасининг Мехнат кодекси, Щзбекистон Республикасининг Фуыаролик кодекси, ба^зи бошыа ыонун хужжатлари жорий ыилган умумий хуыуыий тарьибот амал килишини назарда тутиш керак. Хусусан, Щзбекистон Республикасининг давлат солиы органлари тщьрисидаги Низомининг 6-банди, “и” кичик бандига мувофиы мазкур органларга корхона, муассаса, ташкилот ва фуыаролар ыонунсиз битимлардан ва ыонунда белгиланмаган асослар бщйича олган маблаьларини давлат даромадига ундириш хаыида тегишли судларга да’во билан мурожаат килиш хуыуыи берилган. Бундай холларда, Щзбекистон Республикаси хщжалик процессуал кодекси ва Щзбекистон Республикаси Фуыаролик процессуал кодексининг нормалари кулланилиши керак.
Жисмоний шахсларнинг солиы тщьрисидаги ыонунларни бщзганлик учун маoмурий ва жиноий жавобгарлик эса Щзбекистон Республикасининг маoмурий жавобгарлик тщьрисидаги кодекс ва Щзбекистон Республикасининг жиноят кодексининг тегишли моддаларида назарда тутилган.




  1. Download 0.9 Mb.

    Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   48   49   50   51   52   53   54   55   ...   59




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling