«социология» фанидан маърузалар матни

Жамоавий ҳаракат (collectiveaction) —муайянжойдатўпланганкўпмиқцордагиодамлартомониданўз-ўзиданкелибчиқиббажариладиганҳаракатлар. Тўданинг хулқ-атвори жамоавий ҳаракатнинг энг муҳим шаклларидан бири. Индивид туда ичида одатий шароитларда эриша олмайдиган мақсадларга эришиши мумкин.
Жаҳонтизими (worldsystem) —глобалмиқёсдагиижтимоийти­зимбўлиб, барчажамиятларниягонаижтимоийтартибгабирлаштирибтуради. Жаҳон тизимини "ягона глобал жамият" сифатида олиб қараш мумкин. Жаҳон тизими XVII асрда, Ғарб экспансияси даврида шакллана бошлади. Бугунги кунда юқори даражада интеграциялашган тизимнинг мавжудлиги жуда кўп миқцордаги одамларнинг ҳаётига сезиларли таъсир ўтказадиган омиллардан бири ҳисобланади.
Жиноят (crime) —ҳокимияттомониданўрнатилганқонунларнибузадиганҳарқандайхатти-ҳаракатлар. Биз, жиноятчилар — аҳолинингқандайдиралоҳидакичикгуруҳи, дебфикрлашгаўрганибқолганмиз, аслидаэсаҳаётидавомидақонунларнибирормартахамбуз-маганодамларжудакам. Қонунлардавлатҳокимиятитомониданбелгиланишигақарамасданманашуҳокимиятвакилларимуайянмаънодажиноийхатти-ҳаракатлардаиштирокэтадилар.
Жинс (sex) — аёллар ва эркакларни бир-биридан ажратиб турадиган биологик ва анатомик хусусиятлар.
Идорақилиш (goverment) —сиёсийаппараттаркибигакирувчирасмийшахслартомониданқарорларвасиёсийхатти-ҳаракатларниамалгаоширишжараёни. Биз идора қилишни жараён сифатида ҳам, муҳим сиёсий қарорларни қабул қилиш учун масъул бўлган расмий шахслардан иборат бўлган ҳукумат сифатида ҳам олиб қарашимиз мумкин. Ўтмишда барча хукуматлар монархлар ёки императорлар то­монидан бошқарилган. Бугунги кунда хукуматлар сайланадиган ёки ўз ваколатлари ва малакасига қараб лавозимга тайёрланадиган амалдорлардан шаклланади.
Ижтимоийгуруҳлар (socialgroups ) —мунтазамравишдабир-бирларибиланўзаротаъсиргакиришадиганиндивидларгуруҳи. Гуруҳлардиапазонижудакатта: уларкичикуюшмалардантокенгмиқёслиташкилотларёкижамиятларгачабўлишиҳаммумкин. Группанингҳажмиданқатъийназар, унингмуҳимбелгиси — аъзоларнингбирумумийгуруҳгамансубэканликларинианглашида. Бизўзҳаётимизнингкўпқисминигурухдардагимулоқотлардаўтказамиз; ҳозиргижамиятлардагижудакўподамларжудакаттамиқцордагитурлигуруҳларгамансубдирлар.