Soliq xavfini boshqarish, soliq xavfi mavjud soliq to‘lovchilarni (soliq agentlarini) aniqlash va soliq tekshiruvlarini tashkil etish va o‘tkazish to‘G‘risida

3-bob. Soliq tekshiruvlari ishtirokchilari, ularning huquqlari va majburiyatlari

10.  Soliq  tekshiruvini  o‘tkazuvchi  soliq  organining  mansabdor  shaxsi,  soliq  to‘lovchi  va  uning  vakillari  soliq  tekshiruvining

ishtirokchilari hisoblanadi.

11. Soliq tekshiruvlariga zarur hollarda O‘zbekiston Respublikasi Soliq kodeksining (keyingi o‘rinlarda — Soliq kodeksi) 149 — 153-

moddalarida belgilangan tartibda guvoh, ekspert, mutaxassis, tarjimon va xolislar jalb etilishi, shuningdek, ekspertiza tayinlanishi mumkin.

12. Ekspert, mutaxassis va tarjimonni jalb qilish uchun soliq organi tomonidan tegishli davlat organlari va tashkilotlariga murojaat

qilinadi.

Mustaqil  ekspert,  mutaxassis  va  tarjimonlar  shartnoma  asosida  soliq  organining  mablag‘lari  hisobidan  jalb  qilinishi  mumkin,

mablag‘ ajratish tartibi O‘zbekiston Respublikasi Davlat soliq qo‘mitasi (keyingi o‘rinlarda — Davlat soliq qo‘mitasi) tomonidan tasdiqlanadi.

13.  Soliq  nazoratini  amalga  oshirish  uchun  ahamiyatga  ega  biror-bir  holatlar  o‘ziga  ma’lum  bo‘lgan  har  qanday  voyaga  yetgan

jismoniy shaxs ko‘rsatmalar berish uchun guvoh sifatida chaqirilishi mumkin.

Soliq  tekshiruvi  davomida  ko‘rsatmalar  olishdan  avval  soliq  organining  mansabdor  shaxsi  guvohni  ko‘rsatmalar  berishni  rad

etganlik yoki bundan bosh tortganlik yoxud bila turib yolg‘on ko‘rsatmalar berganlik uchun javobgarlik to‘g‘risida ogohlantiradi.

Guvohning ko‘rsatmalari ushbu Nizomga 1-ilovaga muvofiq shaklda tuziladigan bayonnomada qayd etiladi.

14.  Ekspertiza  tayinlash  to‘g‘risidagi  qaror  soliq  organining  rahbari  (rahbar  o‘rinbosari)  tomonidan  ushbu  Nizomga  2-ilovaga

muvofiq shaklda soliq tekshiruvini o‘tkazadigan soliq organi mansabdor shaxsining iltimosnomasi asosida qabul qilinadi.

15.  Soliq  tekshiruvini  o‘tkazuvchi  soliq  organining  mansabdor  shaxsi  soliq  to‘lovchini  ekspertiza  tayinlanganligi  to‘g‘risidagi  qaror

bilan tanishtiradi va huquqlarini tushuntirib, bu haqida ushbu Nizomga 3-ilovaga muvofiq shaklda bayonnoma tuzadi.

16. Soliq organlari mansabdor shaxslari sayyor soliq tekshiruvida xolis sifatida ishtirok etishiga yo‘l qo‘yilmaydi.

17. Soliq tekshiruvlarini o‘tkazishda soliq to‘lovchilar quyidagi huquqlarga ega:

soliq organlari mansabdor shaxslarining tekshiruv masalalariga aloqasi bo‘lmagan talablarini bajarmaslik;

soliq tekshiruvlarini o‘tkazishda shaxsan yoki o‘z vakili orqali ishtirok etish;

soliq  tekshiruvini  amalga  oshiruvchi  soliq  organlariga  soliq  to‘g‘risidagi  qonun  hujjatlarining  ijrosiga  taalluqli  masalalar  bo‘yicha

tushuntirishlar berish;

soliq to‘lovchi talab qilib olinayotgan hujjatlarni soliq organiga taqdim etmaslikka haqli, agar ushbu hujjatlar yoki ularning nusxalari

oldin soliq organlariga oldingi o‘tkazilgan kameral yoki sayyor soliq tekshiruvlarida yoxud soliq monitoringini o‘tkazish jarayonida taqdim

etilgan bo‘lsa;

ekspertni rad etish va ekspertni o‘zi ko‘rsatgan shaxslar orasidan tayinlash to‘g‘risida iltimos qilish;

soliq  organi  mansabdor  shaxsining  ruxsati  bilan  ekspertiza  o‘tkazishda  ishtirok  etish  va  ekspertga  tushuntirishlar  berish,

ekspertning xulosasi bilan tanishish;

soliq tekshiruvi materiallari bilan tanishish va tekshiruv dalolatnomasini olish;

soliq organlari mansabdor shaxslarining noqonuniy xatti-harakatlari yuzasidan shikoyat qilish;

kameral  soliq  tekshiruvi  natijasi  bo‘yicha  talabnomada  ko‘rsatilgan  tafovutlarning  asosnomasi  sifatida  soliq  maslahatchilari

tashkilotining xulosasini taqdim etish.

Sayyor soliq tekshiruvlari yoki soliq auditini o‘tkazishda soliq to‘lovchilar quyidagi hollarda soliq organi mansabdor shaxslarini soliq

tekshiruvini o‘tkazish uchun hududga va joylarga qo‘ymaslikka haqli, agar:

sayyor soliq tekshiruvini o‘tkazish to‘g‘risidagi buyruq belgilangan tartibda rasmiylashtirilmagan va buyruq nusxasi soliq to‘lovchiga

berilmagan bo‘lsa, soliq to‘lovchi uni olishdan bosh tortgan hollar bundan mustasno;

tekshiruvchi mansabdor shaxs tekshiruvni tayinlash to‘g‘risidagi buyruqda ko‘rsatilmagan, o‘z xizmat guvohnomasini ko‘rsatmagan

bo‘lsa;

soliq tekshiruvini o‘tkazishning buyruqda ko‘rsatilgan muddatlari boshlanmagan yoki o‘tib ketgan bo‘lsa.

Soliq to‘lovchilar qonun hujjatlarida belgilangan boshqa huquqlarga ham ega.

18. Soliq tekshiruvlarini o‘tkazishda soliq to‘lovchilarning majburiyatlari:

soliq organlarining tekshirish bilan bog‘liq qonuniy talablarini bajarish, ular mansabdor shaxslarining qonuniy faoliyatiga to‘sqinlik

qilmaslik.

tekshiruvni  o‘tkazayotgan  soliq  organlarining  mansabdor  shaxslariga  tekshiruv  bilan  bog‘liq,  shu  jumladan,  elektron  axborot

jismlarida saqlanadigan, hujjatlar va axborotni o‘rganish hamda tahlil qilish imkoniyatini ta’minlash;

tekshiruvni  o‘tkazuvchi  mansabdor  shaxsning  talabiga  ko‘ra  soliq  to‘lovchi  elektron  shaklda  tuzilgan  hujjatlarning  qog‘ozdagi

ko‘chirma  nusxalarini  taqdim  etishi  shart,  elektron  hisobvaraq-fakturalarning  axborot  tizimida  ro‘yxatga  olingan  elektron  hisobvaraq-

fakturalar bundan mustasno;

kameral  soliq  tekshiruvi  natijalari  bo‘yicha  talabnoma  olingan  kundan  boshlab  o‘n  kun  muddatda  tegishli  soliqlar  bo‘yicha

aniqlashtirilgan soliq hisobotini yoxud aniqlangan tafovutlarning asoslarini tasdiqlovchi hujjatlar bilan taqdim etish;

soliq auditi boshlangunga qadar soliq auditini o‘tkazish to‘g‘risidagi xabarnomada ko‘rsatilgan hujjatlar va ma’lumotlarni tayyorlab

qo‘yish.

Soliq to‘lovchilar qonun hujjatlariga muvofiq boshqa majburiyatlarni ham olishi mumkin.

19. Soliq tekshiruvlarini o‘tkazishda soliq organlari mansabdor shaxslarining huquqlari: