Социал институт
- одамлар социал ташкиллашган ва регуляция қилинадиган фаолиятларни англатади. Социал институтлар хатти-ҳаракатининг нисбатан барқарор шакл намуналарини, авлоддан-авлодга ўтувчи анъаналар, одатларнинг қайта такрор ҳосил қилинишини ҳам таъминлайди. Социал структурага кирувчи ҳар бир социал институт муайян ижтимоий вазифаларни адо этиш учун ташкил топади, ҳар бир социал институт фаолият мақсади, унга эришишни таъминловчи конкрет функциялар, ушбу институтга хос бўлган социал позиция ва роллар, шунингдек, мақсадга мувофиқ, керакли хатти-ҳаракатни рағбатлантирувчи ва девиант (оғма) хатти-ҳаракатларга қарши қаратилган тазйиқлар (санкциялар) тизими билан тавсифланади.
2. Ижтимоий-маданий институтлар.
социал институтларнинг энг муҳим қуйидаги турлари мавжуд
1. Оила – жамиятнинг муҳим институтларидан бири
Амал қилиш доираси ва вазифаларига қараб социал институтларнинг қуйидаги кўринишларини ажратиб кўрсатиш мумкин
Реляцион ёзма маълумотлар институтлари. Бу институтлар жинс ва ёшдан тортиб то касб-машғулот тури ва қобилияти мезонларига асосан жамиятнинг ролга оид таркибини аниқлаб беради
Регулятив (идора этиш) социал институтлари. Бу институтлар шахсий мақсадларнинг жамиятда амал қилиб турган нормаларига дахлсиз ҳолда амалга ошиш чегараларини ва бу чегарадан чиқиб кетилганда қўлланиладиган санкцияларни белгилаб беради.
Интегратив (уйғунлаштирувчи) социал институтлар. Бу институтлар бир бутун тузумга жамият манфаатларини қондиришга маъсул бўлган социал ролларни ифодалайди
Анъанавий социал институтлар. Бу социал институтлар одат, маросимлар ва қариндош-уруғчилик томонидан қатъий белгиланган нормалар билан боғлиқдир
Маданий социал институтлар. Дин, санъат, адабиёт билан боғлиқ муассасалар.
социал институтларнинг бажарадиган асосий вазифалари қуйидагилардан иборат
г) тартибга риоя қилиш ва ахлоқни сақлаб туриш.
а) жамият аъзоларини такрор ишлаб чиқариш, қайтадан тиклаш;
б) социализация (индивидга ижтимоий аҳамиятли бўлган қадрият ва нормаларни етказишнинг турли хил шакллари);
в) ишлаб чиқариш ва тақсимот;
Эътиборингиз учун рахмат!
Do'stlaringiz bilan baham: |
