«старость и настоящее время: текущая ситуация, тенденции развития и предстоящие проблемы»

“Keksalik va hozirgi zamon: mavjud holat, rivojlanish tendensiyalari va istiqboldagi muammolar” 
mavzusidagi respublika ilmiy-amaliy konferensiya materiallari to‘plami
47
ularni moddiy jihatdan ta’minlash uchun sudning hal qiluv qaroriga binoan undirilishi 
lozim bo‘lgan mablag‘ni jami ikki oydan ortiq muddat mobaynida to‘lamasligi, 
o‘n besh sutka muddatga ma’muriy qamoqqa olishga yoki “Ma’muriy javobgarlik 
to‘g‘risida”gi Kodeksga muvofiq ma’muriy qamoq qo‘llanilishi mumkin bo‘lmagan 
shaxslarga bazaviy hisoblash miqdorining yigirma baravari miqdorida jarima solishga 
sabab bo‘ladi.
Birinchi marta huquqbuzarlik sodir etgan shaxs, agar u ma’muriy huquqbuzarlik 
to‘g‘risidagi ishni ko‘rish jarayonida aliment majburiyatlari bo‘yicha qarzdorlikni 
ixtiyoriy ravishda to‘lagan bo‘lsa, javobgarlikdan ozod etiladi.
O‘zbekiston Respublikasi Jinoyat Kodeksining 123-moddasiga asosan, voyaga 
еtgan shaxslarning mehnatga layoqatsiz va moddiy yordamga muhtoj bo‘lgan ota-onani 
yoki ularning o‘rnini bosuvchi shaxslarni moddiy ta’minlashdan bo‘yin tovlashi, ya’ni 
ularni moddiy jihatdan ta’minlash uchun sudning hal qiluv qaroriga binoan undirilishi 
lozim bo‘lgan mablag‘ni jami bo‘lib ikki oydan ortiq muddat mobaynida to‘lamasligi, 
shunday qilmish uchun ma’muriy jazo qo‘llanilganidan keyin sodir etilgan bo‘lsa 
uch yilgacha axloq tuzatish ishlari yoki bir yilgacha ozodlikdan mahrum qilish bilan 
jazolanadi. Agar shaxs aliment majburiyatlari bo‘yicha qarzdorlikni to‘liq to‘lagan 
bo‘lsa, u javobgarlikdan ozod qilinadi.
Xorijiy mamlakatlar qonunchiligi tahlili shuni ko‘rsatadiki, qator davlatlarning 
Konstitutsiyalarida konstitutsiyaviy norma sifatida ham ota-onalarning ham voyaga 
еtgan farzandlarning ota-onalariga o‘zaro ta’minot berishi va g‘amho‘rlik qilishi haqida 
alohida norma belgilanadi. Xususan, Xorvatiya Respublikasi Konstitutsiyasining 
63-moddasi
4
ga asosan, bolalarga keksa va zaif ota-onalarga g‘amxo‘rlik qilish 
majburiyatini yuklaydi va Litva Respublikasi Konstitutsiyasining 38-moddasi
5
ga 
ko‘ra, ota-onalarni hurmat qilish, qarilikda ularga g‘amxo‘rlik qilish, ularning merosini 
saqlash majburiyati belgilangan. Ozarbayjon Respublikasi Konstitutsiyasining 
34-moddasi
6
da ota-onalarga hurmat va g‘amxo‘rlik qilish bolalarning burchi bo‘lib, 
mehnatga layoqatli voyaga еtgan bolalar tomonidan nogiron ota-onalarni moddiy 
qo‘llab-quvvatlash (ta’minlash) burch sifatida qaraladi. 
Bundan tashqari, chet davlatlarning fuqarolik va oila qonunchiligida ota-onalarning 
va voyaga еtgan farzandlarning ota- onasiga ta’minot berishi va o‘zaro majburiyatlari 
belgilangan.
4
https://legalns.com/download/books/cons/croatia.pdf
5
https://www.lrs.lt/home/Konstitucija/Konstitucija_RU.htm
6
https://mincom.gov.az/

---