«старость и настоящее время: текущая ситуация, тенденции развития и предстоящие проблемы»

“Keksalik va hozirgi zamon: mavjud holat, rivojlanish tendensiyalari va istiqboldagi muammolar” 
mavzusidagi respublika ilmiy-amaliy konferensiya materiallari to‘plami
49
ko‘rilgan ishda da’vogar A. da’vo ariza bilan murojaat qilib, farzandlaridan aliment 
undirishni talab qilgan. Sud tomonidan aniqlangan holatlarga ko‘ra, da’vogar A. qonuniy 
nikoh asosida S. bilan turmush qurganini, birgalikdagi turmushlaridan 6 nafar farzandlari 
borligini, turmush o‘rtog‘i 24.12.2020da vafot etganini, farzandlari D., V., E., J., Z., I. 
ekanini, farzandlari D., V., Ye. lar onalari vafot etganidan so‘ng uning holidan umuman 
xabar olmay qo‘yganini, behurmat qilishlarini, uyda kenja farzandi I. bilan turishini, 
keksayib qolgani uchun moddiy va ma’naviy tomondan qiynalib qolganini, olayotgan 
1.000.000 so‘m pensiyasi еtmayotganini, farzandlari D., V., Ye. lar sog‘lom va mehnatga 
layoqatli ekanini bildirib, ularning har biridan qonunda belgilangan miqdorlarda aliment 
undirishni so‘ragan. Sud majlisida javobgar D. da’voni tan olib, da’vogar otasi ekanini, 
onasi S. 2020-yilda vafot etganini, otasidan xabar olib turishini, otasi onasiga hayotligi 
davrida ko‘p zug‘um o‘tkazganini, qiynaganini, boshqa uylanaman deb mahalla-ko‘y oldida 
sharmanda qilganini, onasi kasalligi davrida xo‘rlaganini, shu sabab otalari bilan o‘rtaga 
sovuqchilik tushib qolganini, otasi ukasi I. bilan birga turishini, ukasining turmush o‘rtog‘i 
uyga ularni kiritmasligini, otasining ta’minoti uchun aliment to‘lashga roziligini bildirib, 
suddan nizoni qonuniy hal etishni so‘ragan. Sud da’vogarning mehnatga qobiliyatsiz 
ekanligi, moddiy yordamga muhtojligi, javobgarlar D., V., Ye.larning voyaga еtgan, 
mehnatga layoqatliligi, da’voni qisman tan olganliklari, o‘z ixtiyori bilan da’vogarni 
moddiy ta’minlab kelmaganliklarini inobatga olib, da’vogar foydasiga javobgarlar D., V., 
Ye.larning har biridan 200.000 so‘mdan aliment undirishni lozim topadi. 
Xulosa qilib aytadigan bo‘lsak, o‘zbek millatining qadimdan shakllangan ota-onaga 
hurmat va extiromda bo‘lishi, ularni asrab avvaylab muomala qilishi, qarigan chog‘ida 
dastak bo‘lish va parvarishlashi kabi majburiyatlari jamiyatimizda bugungi kunda ham 
o‘z ahamiyatini yo‘qotgani yo‘q. Milliy qonunchilik va xorijiy davlatlar qonunchiligi 
tahlili ham farzandlarning ota-ona oldidagi majburiyatlarini mustahkamlaydi, o‘z 
o‘rnida sud, huquq tartibot organlari tomonidan ta’sir choralari orqali ham mehnatga 
layoqatsiz ota-onalarning huquqlarini ta’minlanishi, insonparvarlik prinsiplarining 
amaldaligini tasdiqlaydi. Muhimi, bu borada muammoning ijtimoiy jihatlariga 
ahamiyat qaratish zarur ekanligi, farzandlar tarbiyasi, oiladagi sog‘lom ma’naviy 
muhitning shakllanishiga ahamiyat qaratish xamon o‘z muhimliligini saqlab qolmoqda.