Statik biokimyо
Mavzu: Oqsillarga xos rangli va ularni cho'ktirish reaktsiyalari
Download 1.11 Mb. Pdf ko'rish
|
Kitob 5427 uzsmart.uz
Mavzu: Oqsillarga xos rangli va ularni cho'ktirish reaktsiyalari
Biologik ob’ektlar yoki turli eritmalarda oqsil mavjudligini rangli va ularni cho'ktirish reaktsiyalari yordamida aniqlash mumkin. Bu reaktsiyalar oqsil tarkibidagi turli xil aminokislotalar, spetsifik funktsional guruhlar yoki peptid bog‘larning xossalariga asoslangan. Bir qancha kimyoviy moddalar oqsilga ta’sir etganda reaktsiya mahsuloti sifatida turli rangli birikmalar hosil bo‘ladi. Xuddi shu reaktsiyalar asosida oqsillar va ularning tarkibidagi aminokislotalarni sifat va miqdor jihatdan aniqlash usullari ishlab chiqilgan. Rangli reaktsiyalar tabiatiga ko‘ra ikki xil: universal va o‘ziga xos rangli reaktsiyalarga bo‘linadi. Universal reaktsiyalar hamma oqsillar uchun, o‘ziga xos rangili reaktsiyalar esa oqsil molekulasida u yoki bu xil aminokislota qoldiqlari borligini aniqlashga qaratilgan. Aminokislotalarni biologik suyuqliklar yoki to‘qima ekstraktlarida shu o‘ziga xos reaktsiyalar yordamida aniqlash mumkin. Rangli reaktsiyalarni tuxum oqsili, jelatina eritmalari, bir necha marta suyultirilgan qon zardobi, turli hayvon va o‘simlik to‘qimalari ekstraktlari bilan amalga oshirish mumkin. Oqsillar yuqori molekulyar biologik polimerlar bo‘lganligi sababli ular suvda eriganda kolloid eritmalar hosil qiladi. Oqsil molekulasi o‘zining aminokislota tarkibiga qarab eritmada musbat yoki manfiy zaryadga ega bo‘ladi. Oqsil zarrachasining zaryadi uni eritmada stabillovchi asosiy omil hisoblanadi. Oqsillarning muhim xususiyatlardan biri ularning cho‘kishi hisoblanadi. Ular turli fizik va kimyoviy omillar ta’sirida eritmadan cho‘kadi. Cho‘ktiruvchining turi va oqsil erigan muhitga qarab oqsil o‘z holiga qaytmas bo‘lib cho‘kishi, denaturatsiyaga uchrashi yoki qayta cho‘kishi mumkin. Oqsil molekulasidagi erkin amino-karboksil gruppalarni miqdori va nisbati turli oqsillarda turlicha bo‘ladi, shu sababli oqsillar zaryadining kattaligi va turi har xil bo‘lishi mumkin. / NH 2 NH 3 + - / NH 2 / NH 3 + + R COOH R- COO - R COOH R COO \ COOH COO - \ NH 2 \ NH 3 + Karboksil gruppaning dissotsialanishi kislotali muhitda, aminogruppaniki esa ishqoriy muhitda kamayadi. Shuning uchun oqsil erigan eritmaning рН ko‘rsatkichi oqsilning zaryadiga qarab kislotali yoki ishqoriy tomonga o‘zgartirilsa, molekulasidagi musbat yoki manfiy zaryadlangan funktsional gruppalar soni tenglashib, oqsil zarrachasining umumiy zaryadi nolga teng bo‘lib qoladi. Bu holat oqsilning izoelektrik holati, shu muhitdagi vodorod ionlar kontsentratsiyasi (рН) oqsilning izoelektrik nuqtasi deb ataladi. Oqsil molekulasining eruvchanligi izoelektrik holatda kamayib, juda oson cho‘kadigan bo‘lib qoladi. Ko‘pchilik oqsillarning izoelektrik nuqtasi kislotali sharoitga to‘g‘ri keladi. Chunki, karboksil gruppaning dissotsialanish darajasi aminogruppanikiga qaraganda yuqori, natijada hatto oqsil molekulasi teng miqdorda amino-karboksil gruppalari tutgan holatda ham oqsil zarrachasining zaryadi manfiy bo‘ladi. Oqsilning ikkilamchi va uchlamchi tuzilishi unga bog‘liq bo‘lgan elektr zaryadi va suv qobig‘i uning turg‘un eritma hosil qilishini ta’minlaydi. Oqsil zarrachasining nativ fazoviy tuzilishiga ta’sir qiluvchi, zaryadsizlantiruvchi, suv qobig‘ini buzuvchi ta’sirotlar oqsilni eritmadan cho‘kishga olib keladi. Ularga yuqori temperatura, og‘ir metall tuzlari, organik erituvchilar, organik va mineral kislotalar, alkaloid reaktivlari va boshqalar kiradi. Ishqoriy metallar neytral tuzlarining yuqori kontsentratsiyali eritmalari ta’sirida oqsil zarrachasining suv qobig‘i yo‘qoladi, oqsil o‘z holiga qaytar bo‘lib cho‘kadi. Bu hodisa tuzlanish deb ataladi. Download 1.11 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: |
Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling
ma'muriyatiga murojaat qiling