Statistikasi

1 л = 1 п
1 
I
bu yerda: 
~  to ‘lovning qandaydir bir paytga bo'lgan hozirgi
(keltirilgan) miqdori; P ~ Q  tolovning o ‘sha paytda boMgan hozirgi 
miqdori.
39

---

To'iovlar keltiiisli payti sifatida moliyaviy majburiyaliarning 
boshlanisli nuiddati, biror summani to'lash payli, ikki majbiiriyat 
bo‘yicha toMash payli, yangi majbiiriyat bo'yiclia tolash miidda- 
tiniiig tiigash payti kabilar olinishi mumkin,
Misol. To'lov muddaUari 17.05., 17.06,, 17.08. bo‘lgan udita 
to'lovni birlashtirishga qaror qabul qilindi. To'lov liajmlari tegishli 
ravishda 10, 20, 30 min. so‘m. To'lovlarni birlaslitirish vaqli 31.08. 
Foiz stavkasi 10%. Birlashtirilgan toMovlar summasi aniqiansin. 
Birlashtirilgan toMov summasi quyidagtcba:
s« = s, + s, + s,
yoki
= lofl + —
0 ,ll4 .2 o f[ + —
0 ,ll + 3ofl + —
0,ll=: 
“ 
I, 
360 
J 
V 
360 
J 
I 
360 
J
= 1 0 , 2 8 6 + 2 0 , 4 0 5 + 3 0 ,1 1 6 = 6 0 , 8 0 7 m In ..vo'm
Murakkab foiz stavkalari asosida ham to ‘lovlarni birlashtirish 
mumkin:
To'lovlami birlashtirishda, toMovlaming yig'ma summasi Sg ~  
berilganbo'lsa, uning muddatini aniqlash muammosi paydo bo'ladi 
(rt^. Bu oddiy stavkalarda;
So = ( I +по0' ’ = 
( I +riii)
-•1-/
bu yerdan
= -
- - 1
Murakkab foizlarda;
40

---

bu yerdan
-fT.
/Л 1+ 0
Ikkala sharoitda ham *5T^(yangi almasluiaivchi to‘!ov) almaslui- 
riladigaii to'lovlar summasidan kam bo'imasligi kerak.
Shartnoma shartini o‘zgartirganda oidingi (birlashtirish) nietod' 
larni qoMiab boMmaydi. Bu yerda shartnomani o ‘zgartirguncha va 
o ‘zgartirgandan so'ng toMovlar ekvivalenti aniqlanadi.
Sodda foiziarda:
к
"k
Murakkab foiziarda; 
bu yerda: V — diskont; 
va « — almashtiriladigan toMovlar 
parametrlari; 5^ va 
— almashtiruvchi to'lovlar parametrlari;
Misol; 1-noyabrva l-yanvar (kelgusi yii) da 20 va lO m ln.so'm
to'lanishi kerak. Tomonlar shartnomani o'zgartirdi: !-dekabrda 12 
min. so‘m to'Ianadi, qolgani I-mart (kelgusi yii) da qoplanadi. Hisob- 
kitob oddiy stavka (i = 0.2) da amaiga oshiriladi. Kunlar 365, baza 
deb 10 min. so'mni qabul qilsak:
2 0 ( l A . 2 ) + , o = 1 2 ( l A 2 ) * S ( l - b £ ) - ' ;
S = 9.531 min. so'm