Стилистика тилшуносликнинг ажралмас қисми бўлиб, у бадиий нутқнинг ифодаланиш услублари, уларнинг таъсирчанлиги ва умуман инсон нутқини ўрганадиган фандир


Download 333.35 Kb.
bet66/88
Sana07.04.2023
Hajmi333.35 Kb.
#1340269
1   ...   62   63   64   65   66   67   68   69   ...   88
Bog'liq
стилистика

Ellipsis.As have been mentioned above any SD is based on the use of typical syntactical and lexical features of the language which are generalized and intensified in the speech. From that point of view ellipsis is a typical phenomenon of the spoken language. An elliptical sentence in conversation does not form an SD. Here it is one of the typical features of spoken language: Got a letter? Enjoy your holiday? My best wishes to your father!
In the author's narrative ellipsis may serve to add emotional colouring or to underline the most important information of the utterance. The most widely used patterns of elliptical constructionsare the following: I) The simple verbal predicate is omitted. In English parallel constructions this omission shows the similar or opposed nature of the phenomena: His face was rather rugged, the cheeks thin; she had a turn for narrative, I for analysis. 2) Attributive constructions can also be elliptical: He told her his age, twenty four; his weight —- ten stone II, his place of residence, not far away (J. Galsworthy).
Ellipsis is a deliberate omission of some parts of the sentence in the written type of speech — especially in belles-lettres style. Very often ellipsis occurs in poetry. It is caused by the melody of poetry:
And all men kill the thing they love.
By all let this be heard,
Some do it with a bitter look,
Some with a flattering word.
The coward does it with a kiss,
The brave man with a sword!
Эллипс.Бу адабий ёзма нутқда бирон бир гап бўлагининг тушириб қолдирилишидир. Эллипсис атамаси тугалланмаган гапга тегишлидир. Мисол:
Hyp ёғилиб қучокларимга,
Яна тонгни қутладим бугун.
Тонг ҳам дея: "Толеинг гулгун", —
Шивирлади қулоқларимга
Тинглаб бошим кўкларга етди,
Яна солди юрагимга чўғ
Куйларимга рақс тушиб шўх,
Чаманларга етаклаб кетди.
Эга тушириб қолдирилиши натижасида стилистик восита — эллипсис ҳосил бўлган: (Мен) яна тонгни қутладим бугун.
Эллипсис оғзаки нутқнинг муҳим томонларига асосланган бўлади. Сўзловчи кучли ҳаяжонланган ҳолатда бўлганда ўз-ўзидан гапнинг маълум бир қисмларинитушириб қолдиради. Мисол: "Ҳақиқатдан, Ҳайдар танлаган мавзу ... Ниҳоятда қалтис муаммо". Аммо бунда мантиқий боғланиш бузилмайди, маъно, мазмун тушунарли холда сақланади. Бинобарин, шуни унутмаслик керакки, гапдаги ҳар қандай тушириб қолдириш стилистик усул деб саналмайди. Масалан: Нечагача ишлайсиэ? Олтигача!
Юқорида эслатиб ўтганимиздек, стилистик усул бу доим тилнинг мухим асосий томонларини жипслаштириш ва умумлаштириш демакдир. Эллипсда ҳам худди шу хусусиятларни кўриш мумкин. Эллипс сўзлашув тилидаги умумий кўринишдир, аммо ёзма нутқда ишлатилар экан, ўзида янги хусусиятларни мужассамлантиради. Эллипс стилистик усул сифатида жипслаштириш ва умумлаштиришдан ташқари ифодага қўшимча бир хусусият киритади.
Одатда эллипсда кесим тушириб қолдирилади. Матал ва мақолларда буни айниқса яққол сезиш мумкин: яхшидан — шарофат, ёмондан — касофат; севги — икки кўзда; яхши хордиқ — жонга озиқ; боғли хўжалик — мойли хўжалик.
Бир қатор ҳолларда эллипс шеърнингмаром шартларидан келиб чиқади. Эллипс шеъриятда ишлатилганда у шеърнинг оҳанги, қофия ва вазнига асосланган бўлади.

Download 333.35 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   62   63   64   65   66   67   68   69   ...   88




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling