Strategiyalíq menedjment 5230200-Menedjment (tarmaqlar hám tarawlar boyınsha) bakalavr talim bagdarı studentleri ushın oqíw qollanba

8.2 Ósiw-úles matrisasınıń kúshli hám ázzi tárepleri 
BKG nıń «ósim úlesi» matrisasın qurıwda firmanıń ámeldegi bazar úlesine 
qaraǵanda salıstırmalı úles túsiniginen paydalanıw analitikalıq jaqtan tuwrıraq 
esaplanadı. Sebebi bazarınıń salıstırmalı úlesi firmanıń bazardaǵı báseki statusın 
anıqraq sáwlelendiredi. Iri firmalar kishi firmalarǵa salıstırǵanda az qárejet sarıplap 
tovar islep shıǵaradı. Olar bunday ústinlikke aldıńǵı texnologiyalıq óndiristiń 
masshtabı esabınan erisedi. 

---

98 
Mısalı: 
Biraq BKG salıstırmalı qárejetler tek masshtab nátiyjesinen ibarat emesligin 
dáliyilleydi. Óndiris kólemi artıp barǵan sayın bilim hám tájiyribe de artıp baradı 
nátiyjede ónimniń ózine túser bahasın arzanlatıwdıń jolların ashıp beredi. BKG islep 
shıǵarıwdıń kumulyativ qatnasın hám jánede pás salıstırma qárejetlerdi óqıw, 
úyreniwdiń iymek sızıǵı sıpatında sáwlelenedi. Oqıw, úyreniw iymek sızıǵınıń 
tarmaqtaǵı sezilerli nátiyjeliligi bazardıń úlken úlesiniń báseki ústinligi sıpatında 
qaralıwın yaǵnıy, eń úlken bazar úlesine erisken básekiles óz qárejetlerinde 
únemlilikti hám ol erisilgen úlken bazar úlesi esabınan tovarlarǵa arzanıraq baha 
belgilewde hám qarıydarlar sanın arttırıwda, satıw kólemin kóbeyttiriwde, bazar 
úlesin hám paydanı asırıwda paydalanıwdıń múmkinligin bildiredi. Oqıw iymek 
Eger bazar jetekshisi 
«A» bazardıń 30% ı bizler 
bolsa «B» 15% ına iye 
bolsaq, demek biziń bazar 
úlesimiz 0,5 ına teń boladı
Eger “B” firması 40%, 
onıń tiykarǵı básekiles 
“A” firması 30% bazar 
úlesine iye bolsa, “B” nıń 
bazar úlesi 1.33 ge teń 
boladı. 
Demek óz tarmaǵında 1 
Joqarı bazar úlesine iye 
tarawdıń 
jetekshisi 
esaplanadı . 
. Bazar úlesi boyınsha 
básekileslerden azıraq 
úleske iye biznesler 1.0 
den tómenirek salıstırmalı 
úleske iye biznesler 
qatarınan orın aladı.