Strategiyalíq menedjment 5230200-Menedjment (tarmaqlar hám tarawlar boyınsha) bakalavr talim bagdarı studentleri ushın oqíw qollanba

1.4. . Strategiyalıq basqarıwdı orınlawshılar 
Kárxananıń direktor wazıypasın orınlawshı menedjer strategiya boyınsha eń 
úlken tásirge iye hám juwapker menedjer bolıp esaplanadı. Direktor lawazımındaǵı 
menedjer wazıypalardı qoyıw, bólistiriw menedjment funkciyaların orınlawdı 
amelge asıradı. Ol maqsetlerdi belgileydi, strategiyanı orınlaw jolların islep shıǵadı. 
Óndiris, marketiń, finans, kadrlar hám basqa funkciyalar boyınsha 
vice-prezidentlerde strategiya islep shıǵadı hám onı ámelge asırıw boyınsha 
juwapker esaplanadı. Hár bir menedjer óziniń juwapkershilik tarawı boyınsha 
strategiyanı islep shıǵıwdı hám onıń orınlanıwın baqlap baradı. 
Diversifikaciyalı kompaniyalarda bir neshshe tarmaqlardı basqarıw talap etilip, 
strategiya boyınsha menedjerlerdıń 4 dárejesi bar boladı: 
- atqarıwshı direktor yamasa joqarı basqarıw dárejesi basshısı; 
- kárxanalardıń ayrıqsha payda hám zıyanları ushın juwapker menedjerleri; 
- belgili islep shıǵarıw bólimi boyınsha funkcional menedjerleri; 
- tiykarǵı operativ hám aymaqlıq bólimler menedjerleri: 
Jeke kompaniyalar hám kárxanalarda ádette strategiya boyınsha bir yamasa eki 
menedjer bar boladı.
Strategiyalıq menedjerge qoyılatuǵın tiykarǵı talaplar. 
Búgingi kúndegi quramalı hám tez ózgeriwsheń sharayatta básekilesiw ushın 
kárxana strategiyanı islep shıǵıwshı basqarıwshılardı- strategiyalıq menedjerlerdi 
anıqlap alıwları lazım. Olardıń wazıypası – pútkil shólkem iskerliginiń belgili bir bir 
baǵdarda barıwın támiyinlew bolıp tabıladı (olar kóbinese kompleks menedjerler 
dep ataladı). Olar biznestiń ayrım funkciyalarınıń (xızmetkerler, jetkizip beriwshi, 
islep shıǵarıw, sawda, klientlerge xızmet kórsetiw, esap) orınlanıwın 

---

13 
támiyinleytuǵın funkcional menedjerlerden ózgeshelikke iye hám pútkil shólkemdi 
strategiyalıq jaqtan basqarıp, kompaniyada ózine tán orın iyeleydi. 
E.Vrapptıń pikirinshe (Chiqago universiteti), eń áwmetli strategiyalıq 
menedjerler tómendegi qásiyetlerge iye bolıwı kerek: 
- kóp xabarǵa jaqsı xabardar bolıwı, 
- óz waqtı hám energiyasın basqara alıwları, 
-jaqsı siyasachı bolıwları (konsensus taba alıwları),
-ekspertlerge uqsap «bir nársege jabısıp uslap otırmaslıqları», 
-dástúrdi jeke baǵdarlarda alǵa súre alıwları lazım. 
Kóp xabarǵa iye bolıw basqarıwdıń turli dárejelerinde keń kólemli basqarıw 
qararların qabıl ete alıwǵa imkaniyat beredi. Menedjerler shólkemniń hár túrli 
bólimlerinde informaciya aǵımlarınıń negizleriniń tarmaǵın shólkemlestiriwleri 
kerek, bul olarǵa operativ túrde bolıp atırǵan waqıyalardan xabardar bolıp turıwǵa 
imkaniyat beredi. 
Olar óz waqtı hám energiyasın hár túrli jumıslar, qararlar hám mashqalalar 
ortasında durıs bólistire alıwları kerek. Olar qashan hám qanday etip 
juwapkershilikti bólistiriw kerekligi, qaysı waqıtta bolsa jeke mashqalalarǵa 
aralasıwı kerekligin biliwleri lazım. 
Jaqsı siyasachı óz pikrileri tiykarında konsensus taba alıw sheberligin iyelegen 
bolıwı, olardı óz abıroyı menen alǵa ilgerletiw ushın basım kórsetpeligi kerek. Ol 
diktator emes, bálkim koaliciyanıń aǵzası yaki basshısı sıpatında is tutıwı lazım. 
Ózgeriwsheń dún`ya strategiyalıq menedjerden iykemlesiwsheńlikti talap 
etedi. Ol manevrlarǵa hám payda bolǵan sharayatqa iyemlesiwsheńlikke tayar turıwı 
kerek. Bul bolsa kárxana belgili bir maqsetlersiz háreket etedi, biraq olardı 
ózgerislerge tayar turıwı kerekligin ańlatadı.