Strategiyalíq menedjment 5230200-Menedjment (tarmaqlar hám tarawlar boyınsha) bakalavr talim bagdarı studentleri ushın oqíw qollanba

2.2. Kompaniya missiyaları hám strategiyalıq kóre biliw 
Missiyalardı anıqlaw strategiyalıq kóriw hám kompaniyanıń rawajlanıw 
baǵdarların anıq maqsetge aylandırıp beredi. Maqset - bul kárxananıń basqarıw 
apparatınıń belgilengen waqıtta anıq nátijege erisiwge májbúrligi bolıp tabıladı. 
Kárxananıń uzaq múddetli jobaları anıq ólshenetuǵın konkret wazıypalarǵa 
aylandırmaǵansha missiya hám kárxananıń keleshek niyetleri shıraylı sózler bolıp 
qala beredi. Missiyanı anıqlaw strategiyalıq basqarıwdıń sheshiwshi faktorları 
sanaladı. 
Korporativ maqset- bul shólkem óz akcionerleriniń máplerine qanday kóz 
qarasta ekenligin kórsetiwshi birinshi dárejedegi sheshiwshi kórsetkish sanaladı. 
Maqsetke baǵdarlanıw kárxananıń biznesin, tiykarǵı maqsetlerin, xarakteristikaların 
hám onıń jetekshi wazıypasın ańlatadı. Maqsetke baǵdarlanıw kelesi strategiyalıq 
qararlar ushın shólkemlesken mazmundı ashıp beredi.
Korporativ maqsetke baǵdarlanǵanlıqtıń úsh tiykarǵı quramlıq bólegi 
tómendegilerden ibarat: 

---

18 
◼ 
kárxananıń biznesin anıqlaw 
◼ 
onıń tiykarǵı maqsetlerin belgilew 
◼ 
korporativ filosofiyanı anıqlaw. 
kompaniyanıń maqsetke baǵdarlanǵanlıǵı hám strategiyasın sáwlelendiriwge 
hár túrli sırtqı toparlar tásir kórsetedi (2.2.3-sızılma.) 
 
 
 
 
2.2.3-sızılma. Maqsetti belgilew hám kárxana strategiyasın qáliplestiriwde 
háreketlendiriwshi toparlar 
Biznesti anıqlawda tómendegi sorawlarǵa juwap beriw lazım: 
- bizdiń biznesimiz nelerden ibarat? 
- ol qanday boladı? 
- ol qanday bolıwı kerek? 
Bir biznes penen shuǵıllanıwshı kompaniya ushın «Bizıń biznesimiz nelerden 
ibarat?» degen sorawǵa beriletuǵın juwap tómendegi sorawlarǵa juwap tabıw 
kerekligin kórsetedi: 
- kimnıń mútájligi qanaaatlandırıladı(tutınıwshılardıń qaysı toparları)? 
- qanday mútájlikler hám talaplar qanaatlandırıladı (tutınıwshılardıń qaysı 
mútájlikleri)? 
- tutınıwshılardıń mútájlikleri qanday jollar menen qanaatlandırıladı 
(qanaatlandırıw sheberligi yamasa ózgeshelikke iye ústinlikleri)? 
Diversiyalanǵan kompaniya ushın «Bizıń biznesimiz nelerden ibarat?» degen 
soraw eki formada kórip shıǵılıwı kerek: 
Ishki toparlar: 
Menedjerltr. 
Direktorlar keńеси. 
Akcionerlеr. 
Jallanba jumısshılar. 
Maqsetti belgilew. 
Biznesti anıqlaw. 
Bas sistemalar. 
Biznes filosofiyası
Sırtqı toparlarlar: 
Tutınıwshılar. 
Jetkerip berwshiler. Xүkимет. 
Kasiplik awqamlar. 
Basekilesler. 
Jә’miyet. 
Wazıypa ham statusınan kelip 
shıgıp strategiyanı sawlelendiriw 

---

19 
- xojalıqtıń orta buwınları ushın tutınıwshıǵa baǵdarlanǵan (bir biznes penen 
shuǵıllanıwshı kompaniya ushın da); 
- korporaciya sheńberindegi xojalıqtıń orta buwınları portfeline baǵdarlanǵan. 
Bul bolsa tómendegilerdi óz ishine: 
- kompaniya portfeliniń maqsetleri; 
- xojaliqtıń orta buwınları portfeli diversifikaciyası; 
- portfeldegi xojaliqtıń orta buwınları ortasındaǵı balans. 
Diversifikaciyalasqan kompaniyalardıń biznes kórinisi bir biznes penen 
shuǵıllanatuǵın kompaniyalardıń biznes kórinisine salıstırǵanda keńirek boladı. 
Jaqsı, puxta oylanǵan hám sáwlelengen missiya basqarıw uqıbına hám 
sheberligine iye boladı: 
1) 
missiyada kompaniyanıń keleleshek rawajlanıw baǵdarı 
belgilenedi. 
2) 
missiya «kózabaǵa emes» basqarıw táwekelshiligin, qadaǵalawsız 
qarar qabıl etiliwiniń aldın aladı. 
3) 
missiya shólkem maqsetlerin sáwlelendiriw arqalı orınlawshılar 
motivlerin asıradı. 
4) 
missiya tómengi basqısh basshılarına jol kórsetedi hám olarǵa 
funksional xizmetler, maqset hám strategiyanı jaratıwǵa járdem beredi. 
5) 
missiya shólkemdi keleshektiń perspektivasın názerde tutqan halda 
tayarlıq kóriwge járdem beredi. 

---

20