Sun’iy hujayrasi

O‘simliklarning o‘sish jarayoniga ozuqa elementlarining ta’siri 
(1 ta o‘simlik g hisobida) 
 
№ 
Variantlar 
O‘simlik organlari 
poyaning 
bargning 
ildizning 
ho‘l 
og‘irligi 
quruq 
og‘irligi 
ho‘l 
og‘irligi 
quruq 
og‘irligi 
ho‘l 
og‘irligi 
quruq 
og‘irligi 
1 
To‘la ozuqa eritma 
2 
N-tutmagan eritma 
 
3 
P-tutmagan eritma 
4 
K-Tutmagan eritma 

---

O’simliklar fiziologiyasi 
 
224 
Odatda, laboratoriya sharoitida o‘tkaziladigan tajribalar qo‘yilgan maqsadga qarab 2 haftadan 6 
haftagacha olib boriladi. 
Tajriba davrida fenologik kuzatishlar olib boriladi: o‘simlik poyasining va ildizining o‘sishi, 
yangi chin barglarning chiqishi, shuningdek barg rangi va ildizlarining tashqi ko‘rinishida bo‘ladigan 
o‘zgarishlar daftarga yozib boriladi. 
Tajribaga berilgan vaqt tamom bo‘lishi bilan o‘simlik organlari (bargi, ildizi, poyasi) alohida-
alohida kesib olinadi va ularning ho‘l og‘irliklari tarozida tortib olinadi. Keyin esa bu organlar maxsus 
quritgich shkaflarida quritiladi va ularning quruq og‘irliklari analitik tarozida aniqlanadi. O‘simliklarning 
ho‘l va quruq og‘irliklari jadvalga yozib olinadi. 
 
14-rasm. O‘simlik uchun zaruriy ayrim elementlar sxemasi 
 
 
13-LABORATORIYA ISHI 
О‘simliklarni suv kulturasida (azot va fosfor tutmagan ozuqa eritmasi) о‘stirish 
 
Darsning maqsadi: Knop ozuqa eritmasi tayyorlash va ozuqa eritmasi tarkibidagi 
elementlarning maysalar o’sishiga ta’sirini tajribada о‘rganish.
Umumiy ma’lumot: O‘simliklarni turli xil tuzlar eritmalarining aralashmasida o‘stirish suv 
kulturasi deyiladi. O‘simliklarni birinchi marta shu usulda K.A.Timiryazev o‘stirgan.
O‘simliklarning o‘sishi va rivojlanish jarayoniga ayrim elementlarning ta’sirini o‘rganish uchun 
undirilgan urug‘lar, har xil sharoitda, ya’ni o‘rganilayotgan elementga xos bo‘lgan sharoitda o‘stiriladi. 
Masalan, agar o‘simliklar rivojlanishiga azot elementining ta’sirini o‘rganmoqchi bo‘lsak, tajriba ikkita 
variantda - to‘la ozuqa elementlarini tutgan va ozuqa aralashmasi tarkibida azot elementini tutmagan 
eritmalarda o‘stiriladi. Mabodo, fosfor va kaliy elementlarining o‘simliklar o‘sish va rivojlanish 
jarayonlariga ta’sirini o‘rganmoqchi bo‘lsak ham xuddi yuqorida aytilganidek, o‘simliklar fosfor va kaliy 
elementlari yetarli bo‘lgan va bu elementlarni tutmagan eritmalarda o‘stiriladi. Agar tajriba qisqa 
muddatga mo‘ljallangan bo‘lsa, uni tubandagi dastur ko‘rinishida olib boramiz.