T. C. Erciyes üNİversitesi sosyal b

D-) MATURÎDÎ’YE NİSPET EDİLEN ESERLER:
Maturîdî’ye nispet edilen eserler şunlardır: Şerhu’l-Fıkhi’l-Ekber, Kitabü’l-
Akîde (Risâle fi’l-Akîde), Risâle fi’l-imân, Şerhu Kitabi’l-İbâne li’l-Eşârî, Vesâyâ ve 
Münâcât.
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
51
Kutlu, İmam Maturîdî ve Maturîdîlik,  s. 20 
52
Osmanlı âlimlerinden Lâlezârî, Fatiha süresinin 5. âyeti hakkında eserde yer alan açıklamalar 
üzerine el-Yâkütetü'1-hamrâ adıyla bir şerh yazmıştır. Te'vîlâtü'1-Kur-'ân'ın Muhammed Eroglu 
(İstanbul 1971), İbrahim Avadayn - Seyyid Avadayn (Kahire 1971), Muhammed Müstefîzürrahman 
(Bağdad 1983) tarafından kısmî neşirleri yapılmış, üzerinde kitap, makale ve tebliğ tarzında çalışma-
lar gerçekleştirilmiştir.” DİA, “Maturîdî” Maddesi, c. 28.

---

15 
 
 
 
 
İ
KİNCİ BÖLÜM 
 
BİR KELAM PROBLEMİ OLARAK İNSAN 
İ
RADESİNİN HÜRRİYETİ 
 
1- TEMEL KAVRAMLAR
Kelam literatüründe irade hürriyeti meselesi iki açıdan incelenmektedir. Bu 
fiil ve iradenin ilahî ve cüz’î olarak ikiye ayrılmasından kaynaklanmaktadır. Bu 
nedenle problem, hem ilahî hem de beşerî boyutuyla ele alınmaktadır. Örneğin 
birazdan tanımlarına yer vereceğimiz halk kelimesi, hem ilahî hem de insani açıdan 
ele alınmış, kulun yaratma kabiliyeti olup olmadığı tartışılmıştır. İrade hürriyetinde 
tartışılan temel kavramları sıralarsak; fiil, irade, halk, istitaat (kudret), kesb, kaza ve 
kader şeklinde bir tasnif yapabiliriz.