Tabiiy fanlar fakulteti ekologiya kafedrasi dosenti usmanova tursunoy erkinovnaning

Kalit so‘zlar. iqlim migrantlari,iqlim isishi, ozon qatlami xloroflorkarbon, metan, karbonad angdrid, uglerod oksidi.
Metodik tavsiyalar:
A.So‘z boshi. Darsni avvalgi o‘tilgan mavzular bilan boshlash. Global iqlim o‘zgarishi muammolarini sabablari va oqibatlarini misollar orqali tushuntirib berish
B. Yangi mavzu bayoni. Atmosferadagi turli xil gazlar, uglerod oksidi (CO), karbonat angidrid (CO2), ozon (O3), ClFC (xloroflorokarbon), metan (CH4), diazotoksid (N2O) va boshqalardan iborat bo'lgan suv bug'i. Gazlar erga tushgan issiqlikning bir qismini quyosh nurlaridan ushlab turadi. Shunday qilib, u er barcha biotik turlar uchun qulay haroratda bo'lishini ta'minlaydi. Atmosferaning bu xususiyati issiqxona effekti deb nomlanadi. Issiqxona gazlarining haddan tashqari ko'p shakllanishi va to'planishi tufayli sanoat va texnologik o'zgarishlar, qazib olinadigan yoqilg'ilarni haddan tashqari iste'mol qilish, aholi sonining intensiv o'sishi, turmush darajasi va inson faoliyati, troposfera qatlami haroratining ko'tarilishiga olib keladi. Bunday vaziyat hayotga tahdid soladigan ko'plab muammolar uchun zamin yaratadi.
Global isish bu erdagi haroratning sezilarli darajada ko'tarilishi natijasida o'rmon yong'inlari, cho'llanish, muzliklarning erishi, suvning ko'payishi, haddan tashqari yog'ingarchilik va toshqinning doimiy shakllanishi va haddan tashqari eroziya sabab bo'lgan ofatlar zanjiri. Global isish natijasida tabiiy ofatlar iqlim tizimining o'zgarishiga olib keladi.


V. O‘tgan mavzuni mustahkamlash. “Iqlim o‘zgarishi - qarshi” debatini o‘tkazish (20 daqiqa).
Maqsad – muammoni yechishda mantiqiy fikrlash va to‘g‘ri qaror qabul qilishni shakllantirish.
Qatnashuvchilar soni - 8 nafar o‘quvchidan iborat 3-4 guruhni tuzish;
O‘yinning borishi;

• 
  qatnashuvchilar turli ranglarni tanlab 3 yoki 4 ta guruhga ajraladilar va har bir rang iqlim o‘zgarishiga oid nuqtai nazarni (pozisiyani) bildiradi: oq rangdagilar – tadqiqotchilar, qora – skeptiklar, qizil – ekologlar, yashil – kreativistlar (noan’anaviy yechimlarni topuvchilar);
  
• 
  guruhlarga o‘zlarining pozisiyalarini aniq dalillar keltirgan holda taqdimot qilishlari uchun 20 daqiqadan vaqt beriladi;
  
• 
  birinchi aylanishda guruhlar o‘z qarashlarini aytib o‘tadilar:
  
• 
  guruhlarga o‘zga guruh chiqishlarini izohlash va qiziqtirgan savollarni berish imkoniyati yaratiladi;
  
• 
  keyingi bosqichda guruhlar o‘z qarashlarini xulosalaydilar;
  
• 
  oxirgi bosqichda qatnashuvchilar keltirgan asoslarni muhokama qilishadi va munozarali savollar tushuntiriladi.
  

Gʻolibni tanlash: dalillarning rostligi, tanlagan nuqtai nazarlarida asosli turib olishlari, xulosalash mahorati inobatga olinadi.