Тадбиркорлик асослари

ТАДБИРКОРЛИК АСОСЛАРИГА ЎҚИТИШ БЎЙИЧА ҚЎЛЛАНМА 
рини ҳал қилиш учун Бош вазирнинг Тадбиркорлар мурожаатларини 
кўриб чиқиш қабулхоналари ташкил қилинди.
Тадбиркорлар фаолиятида яширин иқтисодиётнинг турлари 
қўйидагилар: 
 
Жиноий фаолият;
 
Қонун билан таъқиқланган фаолият;
 
Қонун билан таъқиқланмаган аммо давлат рўйхатидан ўтказил-
маган фаолият киради.
Кичик корхоналар Барча фаолият турлари билан шуғулланиши 
мумкин. Ўрта корхона фаолият юритиши мумкин бўлган йўналишлари 
қўйидагилар ҳисобланади: 
 
Хизмат кўрсатиш;
 
Ишлаб чиқариш;
 
Қишлоқ хўжалиги;
Мамлакатимизда бугунги кунда якка тартибдаги тадбиркорлар 
шуғулланиши мумкин бўлган 84 та фаолият турлари давлат руйхатидан 
ўтказилган.
2.3. Тадбиркорлик фаолиятини ривожлантиришнинг
мақсади ва вазифалари
 
 
Сўнгги йилларда Ўзбекистонда тадбиркорлик фаолиятини амалга 
оширишни енгиллаштириш ва рағбатлантириш мақсадида соҳага оид 
қатор тартиботлар танқидий қайта кўриб чиқилиб, эскирган, замон 
талабига жавоб бермайдиган бюрократик тўсиқ ва ғовлар бекор 
қилинди. Кўрилган чоралар натижасида республикада ишбилармонлик 
муҳити яхшиланди, тадбиркорлик субъектлари ва хусусий инвесторлар 
учун кенг имкониятлар яратилди. Ўзбекистонда тадбиркорликни 
қўллаб-қувватлаш мақсадида 2018 йил “Фаол тадбиркорлик, 
инновацион ғоялар ва технологияларни қўллаб-қувватлаш йили деб 
эълон қилинди. 

---

Ўзбекистон савдо-саноат палатаси
25 
ТАДБИРКОРЛИК АСОСЛАРИГА ЎҚИТИШ БЎЙИЧА ҚЎЛЛАНМА 
Ўзбекистонда кенг кўламли бозор ўзгаришларини аматга ошириш 
жараёнида мулкдор шахслар доираси кенгайиб бормоқда.
Мулкдор – моддий ва интеллектуал мулк объектларига эга бўлган, 
уларни тасарруф этиш ва улардан ўз хоҳишига қаратиб, шу жумладан 
даромад олиш мақсадида фойдаланиш ҳуқуқига эга жисмоний шахсдир. 
Мулкдорлар синфи уч гуруҳдан иборат: 
 
даромад келтирмайдиган ва шахсий мақсадларда фойдаланишга 
мўлжалланган мол-мулкка эга мулкдорлар; 
 
шахсий истеъмолга мўлжалланган мол-мулк билан бир қаторда, 
қўшимча тадбиркорлик даромади ёки киритилган сармоядан даромад 
олиш учун фойдаланиладиган активлар (сармоя)га эга ўрта мулкдорлар; 
 
йирик хусусий корхоналар, фирмаларга эга ва уларнинг 
фаолиятидан катта даромад оладиган йирик мулкдорлар. 
Ушбу гуруҳларнинг шаклланишига қандай омиллар таъсир этади? 
Биринчи навбатда, психологик хусусиятлар таъсир кўрсатади. Одамни 
зўрлаб мулкдорга айлантириб бўлмайди. У бунга руҳан тайёр бўлиши 
керак. Бу эса жуда қийин нарса. Чунки одамларга хаддан ташқари узоқ 
вақт мобайнида хусусий мулкни ва унинг соҳибларини бошқаларга 
қараганда ташаббускорроқ ва тадбиркорроқ бўлганлиги туфайли 
моддий жиҳатдан яхшироқ яшаганларни ёмон кўриш ва уларга 
ишонмаслик хисси сингдириб келинди. Энди эса замон ўзгарди, хусусий 
мулкка бўлган муносабат ҳам ўзгармоқда, лекин эски тасаввурлар ҳали 
ҳам мавжуд. Кўпчилик давлатнинг ғамхўрлик қилишига умид боғлаб 
ўтирмасдан, ўз фаровонлиги учун масъулиятни ўз зиммасига олишга 
ҳали тайёр эмас. Ижтимоий пассивлик мулкдорлар синфини 
шакллантириш йўлидаги жиддий тўсиқдир. 
Мулкдорлар синфини шакллантиришнинг асосий йўлларидан бири 
– бу тадбиркорликни, унинг кичик бизнес шакли ривожини таъминлаш 
катта аҳамиятга эга. Акциялаштириш кенг аҳоли оммасини мулкка 

---