Тадбиркорлик со

V қ и с м . ТАДБИРКОРЛИК 
СУБЪЕКТЛАРИГА НИСБАТАН УЛАРНИНГ 
ФАОЛИЯТИНИ ЧЕКЛОВЧИ ЧОРАЛАРНИ 
ҚЎЛЛАШ
I
б ў л и м .
УМУМИЙ ҚОИДАЛАР
Молиявий жарима норматив-ҳуқуқий ҳужжатларнинг тегиш-
ли талабларини бузганлиги учун тадбиркорлик субъектлари учун 
ноқулай оқибатларни, яъни турли хил жарималар тўлашни кел-
тириб чиқаришни назарда тутади. Шарҳланаётган моддада тад-
биркорлик субъектлари назорат органларининг текширишлар на-
тижалари бўйича кўрсатмаларини бажарган ва бошқа ҳолларда 
уларга нисбатан молиявий жазо чоралари қўлланилмаслигини 
белгиловчи норма ўрнатилган.
Бироқ тадбиркорлик субъектлари назорат органларининг 
текширишлар натижалари бўйича кўрсатмаларини бажар-
ган, шунингдек зарарнинг ўрнини белгиланган муддатларда ва 
тўла ҳажмда ихтиёрий равишда қоплаган, шу жумладан пеня 
тўлаган тақдирда, уларга нисбатан молиявий жазо чоралари 
қўлланилмайди ( «Тадбиркорлик фаолияти эркинлигининг кафо-
латлари тўғрисида»ги Ўзбекистон Республикаси Қонунининг 39
1
-
моддаси»).
«Тадбиркорлик фаолияти эркинлигининг кафолатлари 
тўғрисида»ги Ўзбекистон Республикаси Қонуни Ўзбекистон Рес-
публикасининг 2006 йил 10 октябрдаги ЎРҚ-50-сонли Қонунига
109
 
мувофиқ 40
1
-модда билан тўлдирилган.
Ушбу моддада тадбиркорлик субъектларига нисбатан 
ҳуқуқий таъсир чораларининг қўлланилиши (шу жумладан, мо-
лиявий жавобгарликка тортиш) маъмурий тартибдан суд тарти-
бига ўтказилиши қонун даражасида мустаҳкамланди. Тадбиркор-
лик субъектларига нисбатан уларнинг фаолиятини чекловчи бу 
каби тартибнинг ўрнатилиши, шубҳасиз, республикада ҳуқуқни 
қўллаш соҳасида муҳим таркибий ўзгариш бўлди.
Ушбу чораларни қўллашнинг суд тартиби жорий этилиши 
юридик шахслар ва якка тартибдаги тадбиркорларнинг тадбир-
109
Ўзбекистон Республикаси қонун ҳужжатлари тўплами, 2006 й., 41-
сон, 405-модда.

---

283
корлик фаоллигини чеклаш тўғрисидаги масалани ҳал қилишда
«бир томонлама» идоравий ёндашувдан кафолатланади. Тегиш-
ли ҳуқуқий таъсир чоралари қўллаш функцияларининг фақат 
суд органларига ўтказилиши назорат қилувчи органларнинг тад-
биркорлик субъектлари томонидан содир этиладиган ҳаракат 
(ҳаракатсизлик)нинг қонун ҳужжатларига мослигини янада тўлиқ 
ва синчиклаб таҳлил қилишлари, бизнес субъектлари томонидан 
амалдаги норматив-ҳуқуқий ҳужжатлар талабларининг бажари-
лиши устидан давлат назоратини амалга ошириш бўйича мажбу-
риятларини амалга оширишда ўз ҳаракатларининг асослилигига 
янада масъулият билан ёндашишларига туртки бўлади.
Шундай қилиб, мазкур Қонуннинг 40
1
-моддасида тадбиркор-
лик субъектлари фаолиятини чекловчи чоралар кўрсатилган. Бун-
да тадбиркорлик субъектларига нисбатан қуйидаги ҳуқуқий таъ-
сир чоралари фақат суд тартибида қўлланилади: