Талаб ва таклиф назариялари. Бозор мувозанати. 1-§. Талаб ва унинг ўзгарувчанлиги. Талаб эластиклиги


Download 0.87 Mb.
bet10/14
Sana16.04.2023
Hajmi0.87 Mb.
#1358569
1   ...   6   7   8   9   10   11   12   13   14
Bog'liq
Talab va taklif nazariyasi. Bozor muvozanati

Q0 P0 P1 ; P0 P ўзгариш фоизи

Масалан, музќаймоќ 100 сўм бўлса, таклифи 25 дона дейлик. Унинг нархи 150 сўмгача кўтарилди, лекин таклиф 25 донадан ортмади. У Џолда таклиф эластиклиги 25/25: 150/100 = 1/1,5 = 0,66; E=0,66; Бундай таклиф ноэластик таклиф бўлади.


Музќаймоќнинг нархи кўтарилиб 200 сўм бўлса, бозорга энди 50 дона келтирилса, 50/25: 200/100 = 2/2 = 1; E=1; Таклиф ягона эластик.
Агарда музќаймоќ нархи 150 сўмга кўтарилиб, сотишга 75 дона келтирилса, E>1 бўлади. Чунки: 75/50 : 150/100 = 3/1,5 = 2; E= 2; Таклиф эластик.
Агар таклиф нархнинг Џар ќандай ўзгаришидан ќатъи назар ўзгармаса ќ а т ъ и й э л а с т и к т а к л и ф бўлади. Асосан, ноёб буюмлар таклифи эластиклиги шундай бўлади.
Таклиф эластиклиги талаб эластиклигига ўхшаб умумий тушум бўйича Џисобланмайди. Сабаби нарх билан таклиф ўртасидаги боƒланиш тўƒри пропорционал бўлгани учун таклифнинг эластик ёки ноэ-ластиклик даражасидан ќатъи назар нарх билан умумий тушум (даромад) бир йўналишда бўлади.
Агарда нархнинг озгина ўзгариши уни ќимматлашуви ёки арзонлашуви таклифни Џаддан зиёд кўпайишига ёки аксинча, ќисќаришига олиб келса, бундай таклиф а б с о л ю т
э л а с т и к т а к л и ф бўлади.
Ћар иккисининг ўртасида, яъни ќатъий эластик таклиф билан абсолют эластик таклиф ўртасида тутган ўрнига ќараб, таклиф эластик ёки ноэластик бўлади. Эластиклик коэффициенти бирдан ќанча кичик бўлишига кўра ноэластик таклиф ќатъий эластиклик томон, аксинча, бирдан ќанча катта бўлса, эластиклик юќори бўлиб,
абсолют эластикликка яќинлаша боради. Уни юќоридаги мисолимиз асосида графикда тасвирласак юќоридаги кўринишда бўлади.
Таклиф эластиклигига таъсир ќиладиган энг муЏим омил бу ваќт омилидир. У ишлаб чиќарувчиларни нарх ўзгаришига мосла-
шиш имконини беради.
Ваќт омили. Ишлаб чиќарувчи нархларни ўзгаришига тезда мослашиш имкониятига эга эмас. Бунинг учун маълум ваќт керак. Сабаб, асбоб-ускуна, хом ашё, ќўшимча иш кучи ёки аксинча, ишчиларни бўшатиб, банк кредитларини тўлаш керак. Шундай вазият Џам бўладики, таклиф ноэластик. Унда талабнинг ўсиши таклиф ўсишига эмас, нарх ўсишига — инфляцияга олиб келади.
Ваќт омилини таклиф эластиклигига таъсирини таЏлил этар эканмиз, кўп иќтисодчилар эътиборни энг ќисќа бозор даври, ќисќа ва ўрта даврлар ўртасидаги фарќќа ќаратиш зарурлигини таъкидлашади:

Download 0.87 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   6   7   8   9   10   11   12   13   14




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling