Talablar. Funksional va texnologik jarayonlarning loyihalash ishlaridagi ahamiyati

tasir etuvchi (silovыe) va kuch bilan tasir etmovchi (nesilovыe) tasirlarga 
ajratiladi.
Kuch 
bilan 
tasir 
etuvchi 
(silovыe) 
tasirlarga 
binoning 
o‘z 
konstruksiyalarining, undagi mebellar va jixozlarning og‘irligi (doimiy), qor, 
shamol va odamlarnig og‘irligi (vaqtnchalik) hamda aloxida (seysmik yuklar, turli 
xil avariyalar natijasidagi yuk va yuklanishlar va x.k) yolar kiritiladi. 
Kuch bilan tasir etmovchi (nesilovыe) tasirlarga esa xavo xarakati, quyosh 
tasiri, atmosferaviy va tempiraturaviy o‘zgarishlar tasiri, biologik va turli xil 
shovqinlar tasirlari, tuproq namligining vaqt o‘tishi bilan konstruksiyalarga tasiri 
va x.k. lar kiritiladi. 

---

11 
Rasm 1.1. Bino va inshootlarga tasir etuvchi tashqi tasirlar. 
 
1. 
Bino, konstruksiya, odamlar va jihozlar og‘irligidan doimiy yoki vaqtinchalik kuchlar. 
2. 
SHamol tasiri. 
3. 
Tashqi maxsus kuchlar tasiri (zilzila, havo to‘lqini va x.k.). 
4. 
Silkinish tasiri . 
5. 
Tuproqning yonboshdan beradigan tasiri 
6. 
Tuproqning pastdan beradigan tasiri 
7. 
Tuproqning namlik tasiri. 
8. 
SHovqin tasiri. 
9. 
Quyoshning radiatsion tasiri. 
10. 
Atmosfera tasirlari (yomg‘ir, qor, do‘l va x.k. ). 

---

12 
11. 
Atmosferaviy holat (issiqlik, namlik, ximik tasirlar).

---

13 
Rasm 1.2. Bino va inshootlarga tasir etuvchi tashqi tasirlar 
Qavatlar soniga qarab binolar bir qavatli va ko‘p qavatli xolatda loyixalanadi 
va quriladi. Fuqaro binolari qurilishida binolar bir qavatli, kam qavatli (2-3 
qavatli), ko‘p qavatli (4-9 qavatli), yuqori qavatli (9-16 qavatli), o‘ta yuqori
qavatli (16 qavatdan ziyod) tarzda loyihalanadi. Joylashishiga qarab qavatlar er 
ostida, er ustida, sokol va mansard( yoki chordoq) tarzida loyixalanadi. 
Qurilishiga qarab bino va inshootlar namunaviy (tipovoy) loyixalar asosida
qurilishi amalga oshiriladigan va aloxida takrorlanmovchi maxsus loyixalarga ega 
binolarga ajratiladi.