Таълим вазирлиги қaрши мухaндислик иқтисодиёт институти

6.2.
Ижтимоий менежмент муаммолари 
Ижтимоий менежмент муаммоларини ўрганишда қуйидаги ёндашувлар 
фарқланади:
- 
аниқ - тарихий. Бу ижтимоий бошқарув муносабатларини уларга 
таъсир қилувчи омиллар таъсирида ўзгариш ва ривож-ланиш холатида бўлган 
жараёнлар сифатида ўрганишга имкон беради; 

---

41 
- 
мажмуавий. Бу бошқарув муносабатларини ўрганишда иқтисодий, 
ҳуқуқий, ижтимоий - психологик ва бошқарув муно-сабатлари тахлилига бошқа 
ёндашувлар ўзаро алоқадорлигини назарда тутади; 
- 
жиҳатли. Бу бирор бир маҳсус фан (фалсафа, сиёсий иқтисод, 
социология, психология ва ҳ.к.) томонидан маҳсус тадқиқот қилинадиган 
муносабатлар остида намоён бўладиган бошқарув муносабатларининг бир 
томони, бир хусусиятини ўрганишга имкон беради; 
- 
тизимли. Бу ҳам бошқарувчи, ҳам бошқарилувчи тизим-чаларни 
умумий мақсадли элементлар билан бирлашган ягона мажмуа сифатида 
қарашга, тизимнмнг хусусиятлари, унинг ички ва ташқи алоқаларини 
аниқлашга имкон беради. 
Ижтимоий менежментнинг самарали усулларига моделлаш-тириш (турли 
кўринишдаги моделлар қўлланилади: физик, график, математик ва бошқалар), 
тажриба-социологик ва психологик (сўровлар, тестлар, кузатувлар ва 
бошқалар), шунингдек, иқти-содий-ижтимоий усуллар (дастурлаш, ўйинлар 
назарияси, ахборот назарияси ва бошқалар) киради. 
Услубий тадқиқотларнинг асосий мақсади ходисалар, тизим-лар ва 
бошқарув жараёнлари хақида билим олиш учун янада самарали йўллар, 
ёндашувлар ва усулларни ишлаб чиқишдан иборат. 
Бошқарув муносабатлари қуйидагиларга бўлинади: 
- 
бошқарувчи ва бошқарилувчи тизимчалар, яъни бевосита ижтимоий 
бошқарувнинг субъект ва объекти ўртасидаги муносабатлар; 
- 
бошқарувчи тизим ичидаги бошқарув муносабатлари: бошқарув 
поғоналари, даражалари ўртасида (вертикал алоқа); ҳар бир поғонанинг 
бошқарув бўғинлари ўртасида (горизонтал алоқа); 
- 
раҳбар ва қўл остидагилар ўртасидаги муносабатлар: ҳар бир бошқарув 
звеносида, турли бошқарув бўғинларида. 
Ундан ташқари, ижтимоий бошқарув муносабатлари қуйидагиларга 
бўлинади: 
- 
соҳа, регион, соҳалараро, ҳудудий - соҳавий, ҳудудлараро; 
- 
ташқи (атроф муҳит билан муносабатлар) ва ички (тизим элементлари 
ҳамкорлиги муносабатлари); 
- 
тизимлараро ва аралаш, шунингдек, жамоавий ва индивидуал; 
- 
вақтинчалик ва доимий, бевосита ва билвосита; 
- 
чизиқли, функционал ва аралаш.