Таълим вазирлиги гулистон давлат университети

Муҳокама учун саволлар:
1. Молекуляр ва классик генетикани бир- бирига таққосланг.
2. ДНК молекуласининг репликацияси муҳим жараён ҳисобланади. Ушбу жараённи тушунтириб беринг.
3. Мутацион жараёнларнинг генетик аҳамиятини тушунтиринг.
А Д А Б И Ё Т :
М.Е.Лобашев, К.В. Ватти, М.М.Тихомирова "Генетика с основами селекции". М., Просвеҳение: 1979. 176-187-б.
Г.В.Гуляев "Генетика. М., "Колос". 1977. 131-169-б.
С.Г. Инге- Вечтомов. Генетика с основами селекции. М. Вўсшая школа. 1989 370-403 б


Мавзу: ГенларНИНГ ўзаро таъсири
Асосий саволлар:
1. Комплементлар таъсир.
2. Эпистаз.
3. Полимер таъсир.

1-асосий саволнинг баёни:
1900 йилдан кейин Мендел қонуниятлари ўсимлик ва ҳайвон белгиларининг ирсийланишини исбот этди, лекин улар фақат маълум вақтда тўғри бўлар экан. Бунинг учун 1 ген 1 та белгига жавобгар бўлса. Масалан, нўхотда 1ген уруғнинг рангига жавобгар, иккинчиси эса гулнинг ранги ва ҳоказо. (1ген-1 белги), лекин генетикада генлар ва белгилар орасидаги муносабатлар ҳар хил ва мураккаброқ бўлар экан.
Ушбу даврга келиб генетика фанида қўшимча маълумотлар тўплана бошланди. Олинган натижалар бир ген бир нечта белгиларга таъсир қила олиши, ундан ташқари битта ирсий белги бир нечта генлар таъсирида ривожланиши кузатилди. Демак, организм белги ва хусусиятларнинг кўпчилиги кўп генларнинг ўзаро таъсири натижасида онтогенезида маълум фенотипга эга бўлади. Генларнинг ўзаро таъсири ҳодисасининг очилиши генетиканинг кейинги ривожланишида муҳим аҳамиятга эга бўлди. Ҳозирги кунда генотипда организмнинг ҳар бир белгининг ривожланиши генларнинг мураккаб боғланиши ва ўзаро таъсирининг натижасидир. Генларнинг ўзаро таъсири биокимёвий табиатга эга. Фанда генларнинг икки хил ўзаро таъсири кузатилади: аллел ва ноаллел. Аллел генлар ўзаро таъсирининг энг оддий мисоли-чала доминантлик ҳодисаси, лекин табиатда маълум белгига жавобгар бир нечта аллел бўлмаган генлар ҳам учрайди:
Масалан:
1 ген
2 ген 1 белги
3 ген
Бунда белгининг полигенлиги кузатилади. Ноаллел генларнинг энг содда мисоллари: 2та ген - 1 белги.
Ноаллел генларнинг ўзаро таъсири эса 4 асосий шаклда учрайди: комплементар, эпистаз, полимер ва модификацион таъсирлар.