Ta’lim vazirligi termiz davlat universiteti

 
1.2 
Tadqiqot maqsadi va vazifalarini belgilash 
Tadqiqotning maqsadi nazariy-bilish yoki amaliy so‘nggi natijaga 
yo‘naltirilgan. 
Har qanday ilmiy tadqiqotning maqsadi muayyan muammoni yechishdir. 
Maqsad tadqiqotning yanada aniq maqsadlariga bo‘linadi. Ular tadqiqotchi 
tomonidan yuzaga kelgan muammoni nazariy jihatdan tahlil qilish hamda uning 
amaldagi yechilishi holatiga berilgan baho asosida qo‘yiladi. 
O‘rganilayotgan muammoning nazariyasi va amaliyoti holatini tahlil qilish, 
birinchi navbatda, ushbu masala yuzasidan mavjud adabiyotlar bilan keng tarzda 
tanishishni nazarda tutadi. 
Adabiy manbalarni o‘rganishda quyidagilarni oydinlashtirish lozim: 
-muallifning asosiy g‘oyasi, uning o‘rganilayotgan muammoga munosabatini 
aniqlash; 
-muallif fikrlarining an’anaviylaridan farqi nimada ekanligi, muammoni 
o‘rganishdagi yangiliklar; 
-muallifning qanday g‘oyalari yetarlicha dalillangan, qaysilari dalillanmagan; 
-qo‘shilish mumkin bo‘lmagan g‘oya, xulosa, tavsiyalar;
-muammoning ishda o‘z aksini topmagan asosiy masalalari; 

---

-shu munosabat bilan mazkur muammoni o‘rganishni davom ettirish bo‘yicha 
qanday vazifalarni amalga oshirish zarur bo‘ladi? 
Adabiyotlarning bunday dastlabki tahlili olimga o‘z tadqiqoti bilan bog‘liq 
vazifalar loyihasini belgilab olish imkonini beradi. 
Tadqiqotning vazifalari quyidagi unsurlardan iborat bo‘lishi mumkin: 
-umumiy muammoga kiruvchi muayyan nazariy masalalarni hal etish: 
-mazkur muammoni hal etish amaliyotini ilmiy tajriba asosida o‘rganish, uning 
tipik holatlarini, nuqsonlarini, murakkabliklarini, ularning sabablarini, shuningdek, 
ilg‘or tajriba belgilarini ochib berish: 
-qo‘yilgan vazifani yechish uchun zarur choralar tizimini asoslash: 
-taklif etilgan choralar tizimini uning optimallik mezonlariga muvofiqligi 
nuqtai nazaridan ilmiy tajriba asosida tekshirish: 
-tadqiqot natijalaridan amaliyotda foydalanish uchun usuliy tavsiyanomalarni 
ishlab chiqish. 
Tadqiqotning vazifalari o‘z ahamiyatiga ko‘ra nisbatan (soizmerimo‘y) 
o‘lchovdosh, taqqoslash(salmog‘iga) mumkin bo‘lishi kerak. 
Juda yirik yoki birmuncha xususiy, ba’zan hatto avvalgi vazifaning unsuri 
bo‘lgan vazifalarning yonma-yon joylashib qolishidek tez-tez uchrab turdaigan 
holatga yo‘l qo‘ymaslik kerak. 
Har qanday tadqiqotga qo‘yiladigan zaruriy talab-tadqiqot mavzusi 
nomlanishining, shuningdek, ob’ekti, predmeti, muammolari, maqsad va 
vazifalarining uning tuzilishiga mantiqiy muvofiqligidir. O‘rtaga tashlangan 
vazifalar yig‘indisi tadqiqot maqsadini yaxlit holda aks ettiradi. Ishning maqsadi 
tadqiqot muammosiga kat’iyan mos kelishi shart. Mantiq buzilgan joyda 
tadqiqotning tartibiga ham putur yetadi, bu esa vazifalarni to‘liq hal qilishga imkon 
bermaydi. 

---