Ta’minot, boshqaruv va h k. ham mavjudligi bilan

T = F
аа
+ F
мхм
+ F
их
+ F
ф
 
 
 
Bu yerda: T - tushum; 
F 
аа
- asosiy ishlab chiqarish fondlarining 
Jismoniy eskirishini tiklashga
mo‘ljallangan amortizatsiya ajratmalari 
fondi; 
F
мхм
- moddiy xarajatlarni (xomashyo, materiallar, 
yoqilg‘i, elektroenergiya va
boshqalarni sotib olish) moliyalashtirish fondi;

---

256 
Bu yerda: K
жл
– joriy likvidlik koeffitsiyenti; 
A
а
– aylanma aktivlar (balansning 2-bo‘limi); 
QP – qisqa muddatli passivlar (kelgusi davr
daromadlarisiz). 
Joriy likvidlik koeffitsiyentining darajasi ikkidan kichik 
bo‘lmasligi lozim. Shunday bo‘lishiga qaramasdan, g‘arb 
iqtisodiyotida 
uning 
darajasiga 
birdan 
kichik 
bo‘lmagan 
hollargacha yo‘l qo‘yiladi. 
Absolyut likvidlik koeffitsiyenti eng likvidli aktivlarning (pullar 
va qisqa muddatli moliyaviy qo‘yilmalar) qisqa muddatli 
majburiyatlarga nisbati orqali aniqlanadi va uni formula orqali 
quyidagicha ifodalash mumkin: 
K
ал
 = (PM + MQ) : QP 
≥
 0,2 
 
Bu yerda: K
ал
– mutloq (absolyut) likvidlik
koeffitsiyenti; 
PM – pul mablag‘lari; 
MQ – qisqa muddatli moliyaviy qo‘yilmalar; 
QP – qisqa muddatli majburiyatlar (kelgusi
davr daromadlarisiz). 
Bu koeffitsiyentning istaluvchi darajasi 
≥
0,2 dan iborat 
bo‘lib, biroq amaliyotda bu narsa o‘z faoliyatining turli davrlarida 
XYuSning moliyaviy siyosati va ishining samaradorligiga 
bog‘liqdir.
Bozor 
iqtisodiyoti 
sharoitida 
aylanma 
kapitaldan 
foydalanishning samaradorligi juda ko‘p omillarga bog‘liq. U, eng 
avvalo, to‘lov intizomining ahvoli, aylanma mablag‘larning turli 
funksional elementlariga joylashtirilgan investitsiyalarning hajmi 
bilan belgilanadi. Shuningdek, ishlab chiqarish sohasida aylanma 
kapitaldan samarali foydalanishga ishlab chiqarishning chiqitsiz 
yuqori texnologiyalarga asoslanganligi, materiallar qiymatining 
pasayishi, 
ishlab 
chiqarish 
va 
muomala 
xarajatlarini 
minimallashtirish, ishlab chiqarish zaxiralari va ularning harakatini 
oqilona tashkil qilish hamda natijali boshqaruv ta’sir etadi. 
241