Техноген indd

Xavfni kamaytirish bо‘yicha tavsiyalar

ishlab chiqish

Xavfni kamaytirish bо‘yicha tavsiyalar ishlab chiqish xavf tah- lilining yakunlovchi bosqichi hisoblanadi. Tavsiyalarda xavfni ba- holash natijalari bо‘yicha asoslangan xavfni kamaytirish choralari kо‘rsatiladi.

Xavfni kamaytirishga doir chora-tadbirlar texnik va (yoki) tash- kiliy xususiyatga ega bо‘lishi mumkin. Chora-tadbir turini tanlashda xavfga ta’sir kо‘rsatish choralarining amaliyligi va ishonchliligiga berilgan umumiy baho, shuningdek, ularni amalga oshirish uchun sarf-xarajatlar kо‘lami hal qiluvchi ahamiyatga ega bо‘ladi.
Tashkiliy choralar xavfli ishlab chiqarish obyektidan foydala- nish bosqichida xavfni kamaytirish bо‘yicha yirik texnik choralar qabul qilishda cheklagan imkoniyatlarning о‘rnini bosishi mumkin. Xavfni kamaytirishga doir chora-tadbirlarni ishlab chiqishda, resurslarning cheklanishi mumkinligidan kelib chiqqan holda, bi- rinchi navbatda, sodda va eng kam sarf-xarajat talab etiladigan tav- siyalar, shuningdek, istiqboldagi chora-tadbirlar ishlab chiqilishi
nazarda tutilishi lozim.
Kо‘p hollarda xavfsizlikni ta’minlashga doir birinchi navbatdagi chora-tadbirlar, odatda, avariyalarning oldini olish chora-tadbirlari hisoblanadi. Tatbiq etish rejalashtirilayotgan xavfsizlik chora-tad- birlarini tanlashda quyidagilar ustuvorlikka ega:

1. 
   Avariya vaziyatlarining yuzaga kelish ehtimolini kamaytirish- ga doir chora-tadbirlar. Ularga quyidagilar kiradi:
   

• 
  noxush hodisalarning yuzaga kelish ehtimolini kamaytirishga doir chora-tadbirlar;
  
• 
  noxush hodisalarning avariya vaziyatini yuzaga keltirish ehti- molini kamaytirishga doir chora-tadbirlar.
  

2. 
   Avariya oqibatlarini yumshatishga doir chora-tadbirlar. Ular, о‘z navbatida, quyidagi ustuvor chora-tadbirlarni о‘z ichiga oladi:
   

• 
  xavfli obyektni loyihalashda kо‘zda tutiladigan chora-tadbirlar (masalan, tutib turuvchi konstruksiyalarni, qulf armaturani tanlash);
  
• 
  avariyadan himoyalash va nazorat tizimlariga taalluqli cho- ra-tadbirlar (masalan, gaz analizatorlaridan foydalanish);
  
• 
  foydalanuvchi tashkilotning avariya oqibatlarini lokallashtirish va bartaraf etishga tayyorligi bilan bog‘liq chora-tadbirlar.
  

Xavfni kamaytirish bо‘yicha taklif etilayotgan chora-tadbirlar- ni asoslash va ularning samaradorligini baholash zarur bо‘lganda ularni optimallashtirishning ikkita muqobil maqsadi kо‘zda tutilishi tavsiya etiladi:

1. 
   berilgan vositalar yordamida xavfli ishlab chiqarish obyek- tidan foydalanish xavfining maksimal kamayishini ta’minlash;
   
2. 
   minimal sarf-xarajatlar bilan xavfni qabul qilsa bо‘ladigan darajagacha kamaytirishni ta’minlash.
   

Ajratilgan vositalar yoki resurslarning cheklanganligi sharoitida xavfni kamaytirish bо‘yicha chora-tadbirlarning bajarishdagi ustu- vorligini aniqlash uchun quyidagilar bajarilishi lozim:

• 
  belgilangan moliyalashtirish hajmlari doirasida amalga oshiri- lishi mumkin bо‘lgan chora-tadbirlar majmuini aniqlash;
  
• 
  bu chora-tadbirlarni «samaradorlik-xarajatlar» kо‘rsatkichi bо‘yicha ajratish;
  
  • 
    taklif etilayotgan chora-tadbirlarni asoslash va ularning sama- radorligini baholash.