Tema: kirisiw. Sintaksis hám onin` izertlew obyekti

Atawısh feyil toplamı

Atawısh feyil toplamı hal feyil hám kelbetlik feyil sıyaqlı basqa sózler menen dizbeklesip kelip atawısh feyil toplamın dúzedi. Atawısh feyiller hár qıylı formalarda kelip atawısh feyil topla­mın dúzedi hám keńeytilgen aǵza xızmetin atqaradı. Olar ataw formasında, seplik jalǵawlar menen hám kómekshi sózler menen dizbeklesip kelip gáp aǵzaları xızmetin atqaradı.
=ıw//=iw forması atawısh feyil toplamı keńeytilgen aǵza xız­metinde qollanıladı.
Baslawısh xızmetinde: Óziń jónindegi shın­lıqtı moyınlamaw-insaplıqtan emes. Bayanlawısh: Eń ullı doslıq -xalqıńa dos bolıw.
Tolıqlawısh: Kim kitap penen doslasıwdı qálese, kitap onı aqıllı etedi. Men Serjanovtıń bosatılıwı jóninde oylanıp ta kórmedim.
Anıqlawısh: Sháriypa ortadaǵı áńgimeni jalǵastırıwdıń ilájın taptı.
Pısıqlawısh: Apam meni dúńyaǵa shıǵarıwdan máńgi kóz jumǵan. Sánem shıday almay aqlıǵın qushaqlawı menen shıǵıp ketti. Ol ózinińústi bası qus tútkendey bolıwına qaramastan, ulın júdá ıqshamlap kiyindiripti.

Shárt meyil toplamı

Shárt meyiliniń =sa//=se forması ózine qatnaslı sózler menen kelip shárt meyil toplamın dúzedi. Shárt meyil toplamlı jay gáplerde eki is-háreket boladı. Bul is-háreketler bir sub`ekt­ke qatnaslı bolıp birewi tiykarǵı, al ekinshisi qosımsha máni bildiredi. Shárt meyil basqarıwındaǵı qosımsha is-háreketti bildiretuǵın bólegi shárt meyil toplamı bolıp esaplanadı.
Shárt meyil toplamlı jay gápler shárt baǵınıńqılı qospa gáplerge uqsas bolıp keledi. Mıs: Qumar analıq ulı menen kelini arasında ne bolıp atırǵanın anıq sezse de, heshteńe bilmegensip sóylene kirdi. Anası qansha ashıwlı hám jumbaqlı sóylese, Ernazar sonsha tereń oyǵa shúmer edi.
=Sa//=se formalı shárt meyil toplamı gápte shárt, qarsılas pı­sıqlawısh xızmetinde qollanıladı. Ayırım jaǵdaylarda waqıtlıq hám salıstırmalı qatnastı bildiredi. Mıs: Sawdager ádewir sal­maqlı kóringen bolsa da sıqmar eken. Eger birew menen shatasa qoysa kegirdegine suw ketkenshe aytısadı. Jıynalısta sóyley qoysa heshkimge sóz bermeydi. Usılay jatsa táwir bolıp ketetuǵınday kórindi oǵan.