Termiz davlat universiteti texnologik ta’lim kafedrasi

Panajoylarga yashiringan aholining majburiyatlari:
-tez va chaqqonlik bilan ko‘rsatilgan joylarni tartibni saqlagan holada egallashlari;
-ichki tartib-qoidalariga qat’iy rioya etishlari;
-vahimaga tushmaslik, o‘zlarini erkin his qilishlari;
-qariyalarga, ayollarga va yosh bolalarga yordam ko‘rsatishlari;
-shaxsiy himoya vositalarini tayyor holatda saqlashlari;
-panajoylarda bo‘lgan vaqtlarida texnika xavfsizligi qoidalariga (elektr tarmoqlaridan o‘zboshimcha foydalanish, kislorod solingan balonlarga va boshqa asbob-uskunalarga yaqinlashmaslik) qat’iyan rioya qilishlari;
-xavf tugaganidan keyin faqat fuqaro muhofazasi yoki fuqaro muhofazasi shtabi xodimlarining komandasi bilan tashqariga tartibni saqlagan holda chiqishlari.
Panajoylardan aholini majburiy chiqishlarini taqozo etadigan sabablar:
-panajoylardagi asbob uskunalar yashiringanlarning hayotiga xavf tug‘diradigan darajada buzilishi;
-panajoylarni suv bosganda;
-panajoylarda yong‘in chiqqanda;
-panajoylardagi havo miqdorida xavfli gazlarning tarqalishida, kislorod miqdorining keskin kamayib ketishida.
Yuqorida ko‘rsatilgan salbiy holatlar sodir bo‘lganida, yashiringan aholi panajoydan uzoq bo‘lmagan boshqa himoya inshootlariga o‘tkaziladi. Bu tadbirlarni amalga oshirish paytida yashiringanlar albatta shaxsiy himoya vositalari bilan to‘liq ta’minlangan bo‘lishlari zarur.
Fuqaro muhofazasi himoya inshoatlarida radiaktiv zaharlovchi moddalar va bakterial vositalar hamda oddiy qurollar ta’siridan himoya qilishga, ommaviy zarar yetkazuvchi qurollar ta’siridan to‘liq saqlaydi.
Himoya inshootlari uch xil turga bo‘linadi:
1.Boshpanalar. Ular germetik holda qurilgan bo‘lib, ommaviy zarar yetkazuvchi qurol-yadro zaryadi portlashidan hosil bo‘lgan shikastlovchi omillardan hamda zaharlovchi moddalar va bakterial vosita aerozollaridan to‘liq himoya qiladi.
2.Radatsiyaga qarshi pana joylar radiaktiv zararlanish paydo bo‘lgan joylarda aholini radatsion zararlanishdan himoya qiladi.
Z. Eng oddiy pana joylar - urush vaqtida jang maydonlarida ushbu inshoatlar hamisha yo‘l ostidagi vositalar yordamida quriladi. Fuqaro muhofazasi boshpanalari, yashirin joylar ishlash yoki yashash joylari yaqinida joylashadi.
Boshpanalar, ularning tasnifi, ichki jihozlanishi va tinchlik davrida ulardan foydalanish:
Aholini yadro portlashining hamma omillaridan, shuningdek kiyoviy va bakterial qurollaridan saqlash uchun mo‘ljallangan germetik turdagi himoyalangan binolar boshpanalar deyiladi. Boshpanalar betondan yoki temir betondan yer ostiga quriladi. Boshpanalarning himoya qilish xususiyati 100% gacha bo‘ladi.
Zarba to‘lqini ta’siridan himoya qilish xususiyatiga qarab boshpanalar quyidagi sinflarga bo‘linadi:
1-sinf -5kg/kv sm gacha.
2-sinf - Z kg/kv sm gacha.
3-sinf - 2kg/kv sm gacha.
4-sinf - 1kg/kv sm gacha.