Texnika xafsizligi

Kompyuter texnikasi bilan ishlovchilarning mehnat qilish va dam olish tartibi. 
Ishlovchilarning eng qulay mehnat qilish va dam olish sharoitlari ular mehnatining asabiy-ruhiy
zuriqish darajasi, organizm har xil tizimi funksional holatining dinamikasi, ish qobiliyati hamda qat`iy 
belgilanga ish vaqti va tanaffuslarning tartibi inobatga olingan holda belgilanadi: 
Asosiy tanaffus tushlik ovqatlanish vaqti hisoblanadi, KT va TT da ishlovchilar faoliyatining 
alohidaligini inobatga olib dam olish tartibiga, qo`shimcha ikki – to`rt tartibli mikro tanaffuslar 
kiritilishi, har birining davomiyligi 10-15 daqiqadan bo`lmog`i kerak. 6 soatli ish kunida 2 tanaffus va 
12 soatli ish kunida 3-4 tanaffus bo’lishi zarur. 
 
YONG'IN XAVFSIZLIGI. 
Yong’in xavfsizligi bo’yicha umumiy ma’lumotlar va xavfsizlik tizimiga qo’yiladigan 
talablar. 
Yong’in — bu maxsus manbadan tashqarida sodir bo’ladigan va katta moddiy zarar hamda 
talafotlar keltirib chiqaradigan nazoratsiz yonish jarayoni. Obyektning yong’in xavfliligi deganda, 
obyektning yong’in sodir bo’lishi mumkin bo’lgan holati va yong’inning oqibatlari tushuniladi. 
Obyektning yong’in xavfsizligi deganda, belgilangan me’yor va talablar asosida obyektda yong’in 
sodir bo’lish xavfi hamda uning xavfli va zararli omillarini inson hayotiga ta’siri cheklangan, 
obyektdagi materiallar to’liq himoyalangan holati tushuniladi. Yong’in vaqtida sodir bo’ladigan turli 
xil xavfli va zararli omillar ta’sirida moddiy boyliklar nobud bo’lishi va baxtsiz hodisalar ro’y berishi 
mumkin. Yong’inning xavfli va zararli omillariga asosan quyidagilarni kiritish mumkin: ochiq alanga, 
atrof-muhit va yong’inda qolgan buyumlaming yuqori harorati, yonish vaqtida hosil bo ladigan turli xil 
zaharli gaz va bugiar, tutunlar, kislorodning kam kontsentratsiyada bo’lishi, qurilish konstruksiya va 
materiallarining qulab tushayotgan qismlari, yong’in vaqtida sodir bo’ladigan yong’inni o’chirishga 
nisbatan uni oldini olish oson va foydali. Shu sababli, har bir mutaxassis va xodim ishlab chiqarishdagi 
yong’in sabablarini bilishi, yong’in xavfsizligi qoidalariga toliq rioya qilishi va yong’inni oldini 
olishga qaratilgan tadbirlarni amalga oshirishi zarur. Shunga bogliq holda, Davlat standarti bo’yicha, 
obyektning yong’in xavfsizligi—yong’inni oldini olish va yong’inga qarshi himoya tizimi hamda 
tashkiliy-texnik tadbirlar orqali ta’minlanadi. 
Yong’inni oldini olish tizimi- yong’in sodir bo’lish sharoitlarini bartaraf etishga qaratilgan 
tashkiliy tadbir va texnik vositalar majmuidan iborat. 
Ushbu tadbirlar ishlab chiqarishda mumkin qadar ko’proq yonmaydigan va qiyin yonadigan 
materiallarni ishlatish, texnologik jarayonlarni yuqori darajada mexanizatsiyalash va avtomatlashtirish, 
yong’inga xavfli qurilmalar o’rnatilgan xonalarni yonmaydigan materiallar bilan boshqalardan ajratish 
ularni mumkin qadar tashqarida o’rnatish, yonuvchi moddalar uchun germetik idish va jihozlardan 
foydalanish, bino havosi tarkibidagi yonuvchi gaz, bug’ va changlar miqdorini ruxsat etilgan darajada 

---

3 
(REM asosida) sozlash, isitish jihozlaridan to’g’ri foydalanish va shu kabi boshqa tadbirlar orqali 
amalga oshiriladi. 
Yonuvchi muhitda yong’inga olib keluvchi manbaning hosil bo’lishini oldini olish esa, ishlab 
chiqarishda yong’in manbasini hosil qilmaydigan, mashina, mexanizm va jihozlardan foydalanish, 
mashina va mexanizmlardan foydalanish qoida va rejimlariga to’liq rioya etish, elektr zaryadlari va 
yang’inga qarshi himoya vositalaridan foydalanish material va moddalarning issiqlik ta’sirida, 
kimyoviy va mikrobiologft usulda o’z-o’zidan alangalanish sharoitlarini bartaraf etish, belgilangan 
yong’inga qarshi tadbirlarni to’liq amalga oshirish, bino chegarasini davriy ravishda tozalab turish kabi 
tadbirlar orqali amalga oshiriladi. Yong’inga qarshi himoya tizimi.