Тиббиёт институтлари талабалари учун ўҚув адабиёти

Инсон учун хавфи. Одам (вирус билан) зарарланган тирик 
паррандалар билан мулоқотда бўлганида вирусни юқтириб олади. 
Паррандалар ажратмаларида кўплаб вируслар бўлади, улар 
қуригач, ҳавога тушади ва одамга нафас йўллари орқали юқади. 
Осиёда юқишнинг яна бир йўли – шу воҳада анъанавий 
равишда қуш қонини овқатга қўшиб истеъмол қилиш ҳисобига 
касаллик юқиши аниқланган. Товуқ гўшти, агар у яхши термик 
ишловдан ўтказилса, одам учун хавф туғдирмайди, чунки H5N1 
70
о
С ҳароратда қиздирилганда нобуд бўлади.
Одамдан одамга юқиши ҳақида. ЖССТ экспертларининг 
Въетнамдаги текширувларида диққатга сазовор бир ҳолат 
аниқланди. Бунда 2 та ака-ука 9 кун фарқ билан парранда гриппи 
билан касалланди. Улардан бири иккинчисини касалхонада 
парвариш қилиши натижасида касалликка чалинди. Лекин 
уларнинг бир вақтда касалликларни юқтирганликлари, фақат 
яширин давр иккаласида ҳар хил давом этган бўлиши 
мумкинлиги ҳам эҳтимолдан холи эмас. Мутахассислар фикрича, 
яқин кунларда H5N1 мутацияси натижасида касалликнинг ҳаво-
томчи йўли билан одамлар орасида тарқалиши мумкинлиги 
эътироф этилмоқда. 
2006 й. 10 март маълумотларига қараганда дунёда парранда 
гриппи билан касалланиш 175 кишини ташкил қилди. Ўлим 
ҳолати-50%га яқин.1997 йилдан буён бу инфекциядан 60 киши 
ҳалок бўлди. Мутахассислар таъкидлашича, агар одам одатий 
грипп ва парранда гриппи билан бир вақтда касалланса, ўзаро 
алмашиниб, янги штамм ҳосил қилади ва бу янги вирус энди 
бевосита одамдан одамга юқиши мумкин бўлади. 
Парранда гриппи вирусининг ўзига хос хусусиятлари 
- вирус мутацияланиб, янада вирулентлиги ошади;
- вирус турга оид тўсиқни енгиб ўтиб, қушлардан одамларга 
юқмоқда. Бироқ бевосита одамдан одамга ўтиши исботланмаган 
(барча беморлар касалланган қушлар билан мулоқотда бўлган).

---

175 
- вирус асосан беморларга юқиб, уларнинг ўлимига сабаб 
бўлади. 
- касаллик манбаи ва юқиш йўллари тўлиқ аниқланмаган. 
Шунинг учун ҳам вирусни назорат қилишнинг имконияти 
бўлмаяпти. 
-касаллик тарқалишини тўхтатиш чоралари барча касалланган 
қушларни бутунлай йўқотишдир.