Tibbiy kimyo

KICHIK GURUHLAR:

GURUHLAR	GURUH NOMLARI
1-GURUHCHA	ZUKKOLAR
2-GURUHCHA	ILM-ZIYO
3-GURUHCHA	KIMYOGARLAR

GURUHCHALAR BILIMLARINI BAHOLASH MEZONLARI
BILAN TANISHTIRADI.

Baholash turlari
Baholar	“5” Ball	“4” Ball	“3” ball

Asosiy qism
1-ilova
Ta’lim oluvchilar diqqatini jamlash maqsadida so‘ngi tibbiyot yangiliklari bilan tanishtiradi va fikr-mulohazalarini so‘raydi.
Ta’lim oluvchilarning o‘tilgan mavzusi bo‘yicha bilimlarini mustahkamlash va tekshirish maqsadida Krossvord usulida bilimlarini orqali aniqlab olinadi.


2-ilova

Mashg‘ulotning nomi, rejasi, maqsad va kutilayotgan natijalar bilan tanishtiradi va yozib olishlarini aytadi. Mustaqil ishlash uchun adabiyotlar bilan tanishtiradi. Tayanch iboralarni izohlaydi, reja asosida mavzuni yoritadi.

3-ilova


NAZARIY MASHG’ULOTLARDA FOYDALANILADIGAN ASOSIY VA QO’SHIMCHA ADABIYOTLAR BILAN TANISHTIRADI:

1.N.T.Alimxodjayeva, X.S.Tadjiyeva,S.Z.Arifdjanov,B.K.Ayxodjayev Tibbiy kimyo Toshkent EFFECTD-2022.

2.S.Masharipov Tibbiy kimyo Toshkent-2018

MAVZU: “Poli va getrofunktsional va geterohalqali birikmalar.”
R E J A:

1 .Polifunktsional birikmalar.

2.Geterofunktsional birikmalar.
3.Xolin.
4.GOMK
TAYANCH IBORALAR

№	Tayanch iboralar	Tayanch iboralarning izohi
1.	Organik kimyo	uglerodning boshqa elementlar bilan hosil qil- gan birikmalarini, ulaming tuzilishi, xossalari va sintezlash usulla- rini o‘rganuvchi fan
2.	Funksional guruh	uglevodorodlardagi bitta yoki bir nechta vodorod atomlarining o‘mini olib, organik birikmalaming kimyoviy xossalarini va ma'him bir sinfga taalluqliligini belgilovchi atom yoki atomlar guruhiga aytiladi.
3.	Konfiguratsiya	molekuladagi atom yoki atom guruhlarining fazoda ma’lum tartibda joylashishiga aytiladi
4.	Aromatik uglevodorod	Yopiq zanjirli tutashgan qo^4shbog‘li sistemalar
5.	Asiklik uglevodorodlar	ochiq zanjirli alifatik uglevodoro- dlar
6.	Alisiklik uglevodorodlar	halqali tuzilishga ega bo‘lgan ugle­vodorodlar

Mashg‘ulotning nomi, rejasi, maqsad va kutilayotgan natijalar bilan tanishtiradi va yozib olishlarini aytadi. Mustaqil ishlash uchun adabiyotlar bilan tanishtiradi. Tayanch iboralarni izohlaydi, reja asosida mavzuni yoritadi.

3-ilova
Nazariy mashg‘ulot bayoni:

1.Polifunktsional birikmalar.

2.Geterofunktsional birikmalar.
3.Xolin.
4.GOMK

10 yoshli qizcha juda sho‘x bo‘lib, doimo yugurub, sakrab
yuradi. Ota-onasining tanbehlariga qaramay daraxtlarga chiqadi.
Bugun и ota-onasi bilan travmotolog ko‘rigida o‘tiribdi. U juda be-
hol, boshidan jarohat olgan. Shifokor qizchani to‘liq kuzatib chiqdi
va “ko‘ngling aynimadimi?” deb so‘radi. “Ha” degan javob olgani-
dan so^€ng, miya chayqalishiga qarshi dorivor prcparatlami yozib berdi. Ular-
ning qatorida glitserin ham bor edi.
Glitserin uch atomli spirt, moysimon,
yoqimli hidga ega bo'lgan modda. Kos-
metologiyada terini namlantiruvchi modda
da sifatida ishlatiladi. Kosmetik vositalar


tarkibiga tana va qo‘l terisini yumshatuvshi sifatida qo‘shiladi. U noorganik tuzlarni, di-va monosaxaridlami yaxshi eritadi.O‘zi spirt- da eriydi, lekin yogUar, efirlar hamda xloroform unga ta’sir o‘tkaz- maydi. Miya chayqalishida yordamchi preparat sifatida glitserinli eritmani ichish tavsiya etiladi. Bunda shish hosil bo‘lgan joyda suv yig‘ilishi kuzatiladi. Glitserin tarkibidagi qo‘zg‘aluvchan vodorod- lar hisobiga erkin radikallar hosil bo‘Iadi va suvning so‘rilishiga yordam beradi. Burali glitserin (natriy tetroborat) eritmasi va mal- hami dorivor preparatlar qatorida ishlab chiqariladi. Turli sabablar bilan yuzaga kelgan ich qotishida yumshatuvchi xuqna eritmasi tarkibiga kiradi. Katabolizm va anabolizm jarayonlarida ishtirok

etuvchi aksariyat moddalar poli- va geterofunksional birikmalardir.
Murakkab organik birikmalar tarkibida yuqorida keltirilgan gu- ruhlardan bir qanchasi mavjud bo‘ladi. Ushbi birikmalar bir vaqtning o‘zida bir qancha bir xil yoki bir qancha har xil guruhlami saqlashi mumkin. Tabiatda va odam organizmi hayot faoliyatida ko‘p uchray- digan birikmalar quyidagi funksional guruhlami saqlaydi:

— OH
Gidroksil guruh


— NH₂
Aminoguruh


— SH
Tioguruh


—
Aldegid
guruhi


О
II
— c—
Karbonil
guruhi


— COOH
Karboksil


— SO₃H
Sulfo guruh


О
II/ОН — P.
^он
Fosfat
guruhi


Xususan, glukoza tarkibida beshta gidroksil va bitta aldegid gu­ruhi bo‘ladi.
Organik birikmalar tarkibidagi funksional guruh soni va tabiati- ga qarab sinflanishi quyidagi 9.1-sxemada ko‘rsatilgan.