Tibbiyot psixologiy asi

253




ham bog‘lana oladigan imkoniyat bo'lishi lozim, chunki zudlik bilan psixolog yordami lozim bo‘lib qolishi mumkin.
Farmakologik vositalar bilan davolash
Farmakologik vositalar depressiyaning barcha turlarida va uning darajasidan qat’i nazar, tavsiya etilishi mumkin. Vrach yoki psixologning bemor oldiga qo‘yadigan eng asosiy shartlaridan biri davolanishni reja asosida olib borish va psixolog tavsiyalarini so‘zsiz bajarishdir.
Bugungi kunda dori vositalardan antidepressantlar keng qo‘llaniladi. Antidepressantlardan fluoksetin (prozak, profluzak), sertralin (zoloft), sitalopram (sipramil), paroksetin (paksil), fluvoksamin (fevarin), tianeptin (koaksil), mianserin (lerivon), moklobemid (auroriks), milnatsipran (iksel), mirtazapin (remeron)lar ko‘p ishlatiladi.
Antidepressantlar bilan davolash qonun-qoidalari.

1. 
   Depressiya turi, darajasi, klinik manzarasi va bemorning somatik ahvolidan kelib chiqqan holda aniq bir antidepressant tanlab olinadi. Uning kundalik miqdori belgilanadi va davolash sxemasi tuziladi.
   
2. 
   Antidepressantlar bilan davolaganda, depressiya belgilari sekin-asta yo qolib borishi (odatda, 1-2 haftadan so'ng) bemorga tushuntiriladi. Uni vrachdan bemaslahat to'xtatib qo'yish mumkin emasligi uqtiriladi. Antidepressantlarni bir necha oy ichish zarurligi va depressiya belgilari butunlay yo'qolgach, vrachning o'zi davolashni to'xtatish vaqtini belgilashi aytiladi.
   
3. 
   Antidepressantlarni kasallik belgilari yo'qolgandan so'ng ham yana 4-6 oy mobaynida, ba’zan undan ham ko'p ichish zarurligi tushuntiriladi. Bu qoida depressiyaning yana qaytalanmasligi uchun qabul qilingan.
   

Farmakologik dorilar bilan davolash jarayonida rejali tarzda psixoterapiya muolajalarining o'tkazilishi bemorning depressiyadan chiqish davrini tezlashtiradi. Psixoterapevtik muolajalar paytida bemor bilan muloqotlar olib boriladi, antidepressantlarni qabul qilish bilan bog'liq bo'lgan muammolar yechiladi (chunki aksariyat bemorlar 1 oydan so'ng dori ichishni to'xtatib qo'yishadi), bemorda yaxshi natijalarga ishonch hosil qilinadi.
Bugungi kunda depressiyani davolashda ishlatiladigan antidepres­santlar soni ko'pdir. Bunda antidepressantlarni (timoanaleptiklarni) to'g'ri tanlay olish o'ta muhimdir. Ularni muddatidan oldin to'xtatib qo'yish yoki asossiz tarzda kam miqdorda berish kutilgan ijobiy natijani bermaydi. Bemor depressiya belgilari tugaguncha doimo vrach nazoratida bo'lishi zarur. Dorilarni to'satdan to'xtatish depressiyaning yana qo'zg'alishiga sabab bo'ladi.


254




Depressiyani davolashda antidepressantlar bilan birgalikda, fizioterapiya, igloterapiya, fitoterapiya, davolash gimnastikalarini qo'llash bemorning tuzalishini tezlashtiradi.
Endi 0‘zbekistonda depressiyani davolashda ko‘p qo‘llaniladigan antidepressantlar haqida qisqacha ma’lumot berib o‘tamiz.