To sh k ent te m ir y o ‘l m u h a n d is L a r iin s t it u t I 4 A. E. O d IL x o ‘jayev qurilish materiallari 5340200 «Bino va inshootlar qurilishi»

anker, 
skoba va shu kabi poMat buyumlar tayyorlanadi.
Bu usulning kamchiligi o ‘ta aniq oMchamdagi buyumlarni olish 
qiyinligidir.
Shtamplash 
juda aniq oMchamdagi poMat buyumlar tayyorlash usuli 
bo‘ lib, bolg‘alash usulining bir turi hisoblanadi. Bu usulda poMat zagotovka 
(listlarga) bolg‘a zarblari ostida cho‘zilib, shtamp shakliga kiradi.
Presslash 
usulida poMat matritsadagi maxsus teshik orqali siqib 
chiqarilib, shakl beriladi. Bu usulda quyma va prokatlangan zagatovkalar 
dastlabki material vazifasini o ‘taydi. Presslash usulida turli kesimli fason 
profillar tayyorlanadi.
Sovuq holda profillash 
usulida list yoki yumaloq holdagi poMatni 
prokat stanlarida shakli o ‘zgartiriladi, listlardan ko ‘ndalangiga turli 
shakldagi egilgan profillar yasaladi. Maxsus yassilovchi stanoklar 
yordamida yumaloq sterjenlar, mustahkam poMat armaturalar tayyorlanadi.
10.3.6. PoMat buyumlar turlari
a) 
Sifati oddiy uglerodli poMat 
uchta ko‘rsatkich bo‘yicha 
belgilanadi:
- Mexanik xossalari bo‘yicha (A harfi bilan belgilanadi);
- Kimyoviy xossalari bo‘yicha (Б harfi bilan belgilanadi);
- Mexanik va kimyoviy xossalarining majmuyi bo‘yicha (B).
10.3.5. PoMat b u yu m lar tayyorlash texnologiyasi
151

---

To’rtbiirchakli 
Burchakli
Qo %|jl:i\r!i 
— 
KcKli
Birinchi (A) guruhga 7 xil rusumdagi poMat turlari kiradi:
Ст-I, 
C
t
-2, C
t
-3, C
t
-4, C
t
-5 , C t-6
v a
C
t
-7; 
Tartib raqami ortishi bilan 
tarkibdagi uglerod miqdori 0 dan 0,65 foizgacha oshib boradi. Ikkinchi (B) 
guruhda ham 
7 
xil po‘lat turi mavjud:
БСт-1, БСт-2, БСт-3, БСт-4, БСТ-5, БСт-6 vaBCr-7. Bularda 
uglerod miqdori 0,65 foizdan 1,35 foizgacha ko‘tarilib boradi. Har ikkala 
guruh belgilariga (mexanik va kimyoviy) ega boMgan poMat 4 rusumda 
chiqariladi. Ular-BCr-2, BCT-3,BCr-4vaBCr-5 boMib, quyidagi sohalarda 
qoManadi Ст-I, C
t
-2 lar plastikligi yuqori poMat sifatida rezervuarlar va 
truboprovodlar qurishda, parchin mix tayyorlashda: C
t
-3, C
t
-5 - qurilish 
konstruksiyalarining barcha turlarida armaturabop poMat sifatida; Ст-6, 
Ст-7 bolt, o ‘q shesterenka, val va boshqa buyumlar tayyorlashda.
b)