To sh k ent te m ir y o ‘l m u h a n d is L a r iin s t it u t I 4 A. E. O d IL x o ‘jayev qurilish materiallari 5340200 «Bino va inshootlar qurilishi»

e) yoriqlar.
210

---

Chatnoq radial yo‘nalishda bo‘lib, yog‘och tanasining o ‘zagi orqali 
o‘tadi. Oddiy chatnoq ko‘ndalang kesimdagi 1-2 yoriqlardan iborat, bitta 
diametr bo‘ylab yo‘nalgan. Murakkab chatnoq ko‘ndalang kesimdagi 2 va 
bir necha yoriqlardan iborat, bir-biriga nisbatan burchak ostida joylashadi. 
Ajroq yog‘ochhing yillik halqa bo‘ylab yorilishi tolalarini buzadi, mahsulot 
sifatini pasaytiracli.
Daraxt qattiq sovuq ta’sirida ochiq yoki yopiq shaklda bo‘ylama 
yoriladi: yog‘och tabiiy yoki sun’iy quritilganda, yorilishi radial yo‘nalishda 
bo‘ladi. Yoriqlar yog‘och buyum sifatini buzadi.
Yog‘och tanasi normal shaklining va yog‘och tuzilishining buzi- 
lishi 
daraxtning normal bo‘lmagan sharoitda o ‘sishi va atrof- muhitning 
ta’siri natijasida hosil boMadi hamda yog‘och sifatini buzadi. Egri-bugrilik 
bir tomonga, ikki tomonga qiyshayganligi bilan xarakterli.
Baqaloqlik 
- deganda, daraxt tanasining pastki qismi yuqori qismiga 
nisbatan keskin yo‘g ‘onlashishi tushuniladi.
In g ich k a la n ish
- y og ‘och tanasining ikki uchi diam etrining 
oMchamlari orasidagi farqining kattaligi bilan xarakterlidir. Bu uning 
mustahkamligini pasaytiradi va yog‘och isrof boMadi.
—Burama 
- yog‘och lolalarining daraxt tanasi o‘qiga nisbatan qiyalab 
joylanishi (tabiiy va sun’iy)dir. Sun’iy buram a yog‘och tolalarining 
yillik qavatlarda juda qiya joylashishi natijasidir. Burama yo g ‘och 
mustahkamligini kamaytiradi va tob tashlashiga olib keladi.
BilongM -y 
og‘ och tolalarining to ‘ lqinsimon joylashishi va chalkashishi 
natijasidir. BilongMyog‘ochning egilishdagi mustahkamligini kamaytiradi.
F atila 
- yog‘och tanasida k o ‘zlar hosil boMishi sababli yillik 
qavatlaming qiyshayishi, u bir yoki ikki tomonlama boMadi.
Chirish 
- Yog‘och zamburugMaming ko‘payishi natijasida chiriydi. 
ZamburugMar yog‘ochning asosini tashkil etuvchi sellulozani glukozaga 
aylantiradigan ferm entlar ishlab chiqaradi. Hosil boMgan glukoza 
zamburugMarga yemish boMgani uchun ular yana ko‘payib boradi, natijada 
yog‘ochning sifati keskin pasayadi. Bunda yog‘och massasi kamayadi, 
tanasi bo‘yiga va ko‘ndalangiga darz ketadi, yog‘och yaroqsiz holga keladi.